ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଋତୁର ଅସହ୍ୟ ତାତିରେ ସନ୍ତୁଳି ହେଉଛି ସାରା ଓଡ଼ିଶା । ତାପମାତ୍ରା ବଢ଼ିବା ସହିତ ସାଧାରଣ ଜୀବନଯାପନ ହୋଇପଡ଼ିଛି ମୁସ୍କିଲ । ଅସହ୍ୟ ଗରମରେ ଛଟପଟ ହେଉଥିବା ଜନସାଧାରଣ ରୌଦ୍ର‌୍ୟ ତାପରୁ ଟିକିଏ ଶାନ୍ତି ପାଇବା ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଦେଶୀ ପାନୀୟ ଆଡ଼କୁ ଟାଣି ହୋଇ ଯାଉଛନ୍ତି । ଏଭଳି ତାତିକୁ ମାତ୍ ଦେବାକୁ ବଜାରରେ ଅନେକ ପ୍ରକାରର ସର୍ବତ, ଲସି, ବେଲପଣା, ତରଭୂଜ ଜୁସ୍‌, ପଇଡ଼ ପାଣି, ପୁଦିନା ସର୍ବତ, ଆଖୁରସ ଭଳି ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଦେଶୀ, ତାଜା ଥଣ୍ଡା ପାନୀୟ ମିଳୁଛି । ବଜାରରେ ମିଳୁଥିବା ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ମୃଦ୍ୟୁ ପାନୀୟ ସହିତ ଏଭଳି ଦେଶୀ ପାନୀୟ ଉପରେ ରହିଛି ଓଡ଼ିଆ ଲୋକଙ୍କ ରୁଚି । ଖରାଦିନେ ପାନୀୟ କଥା ଆସିଲେ ଟଙ୍କ ତୋରାଣି ରହିଛି ସବୁଠାରୁ ଆଗରେ । ଅବଢ଼ା ଆମ୍ବକଷିଆ ଅଦା, ଲେମ୍ବୁ ଓ କମଳା ପତ୍ର, କଞ୍ଚାଲଙ୍କା, ଲୁଣ, ଲେମ୍ବୁ ଇତ୍ୟାଦି ମିଶାଇ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଉଥିବା ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ପ୍ରିୟ ଏହି ଟଙ୍କ ତୋରାଣିରେ ରହିଛି ସବୁ ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ଆଗ୍ରହ । ଏସବୁ ପାନୀୟ ଶରୀରକୁ ହାଇଡ୍ରେଟ୍ କରିବାରେ ବେଶ୍ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ।

ପେଟ ପାଇଁ ଭଲ ବେଲପଣା

ଜଗତରନାଥ ପ୍ରଭୁ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ପାଖରେ ପ୍ରସାଦ ଭାବେ ଅର୍ପଣ ହୁଏ ବେଲପଣା । ପାଚିଲା ବେଲ ରସରେ ପାଚିଲା କଦଳୀ, ଚିନି କିମ୍ବା ଗୁଡ଼, କୋରା ନଡ଼ିଆ, ଛେନା, ଦହି, ଗୋଲମରିଚ ଗୁଣ୍ଡ ପକାଇ ଏହି ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକର ବେଲପଣା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ । ଏହି ପଣା ଅଂଶୁଘାତରୁ ରକ୍ଷା କରିବା ସହ ପେଟ ଅଲସର ଚିକିତ୍ସା ପାଇଁ ବେଶ୍ ଉପକାରୀ । ଅଜୀର୍ଣ୍ଣ, ଗ୍ୟାଷ୍ଟ୍ରିକ ଓ ଏସିଡିଟି ଭଳି ସମସ୍ୟା ଭୋଗୁଥିବା ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ବେଲପଣା ବେଶ୍ ଲାଭଦାୟକ ।

ଶରୀରକୁ ଥଣ୍ଡା ରଖେ ପାଳୁଅ ପଣା

ଖରାଦିନେ ପାଳୁଅ ପଣାର ରହିଛି ବେଶ୍ ଚାହିଦା । ପାଳୁଅରେ ଦହି, ଚିନି, ଗୁଜୁରାତି ପକାଇ ଏହି ସୁସ୍ୱାଦୁ, ସୁଗନ୍ଧିତ ପାନୀୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ । ଦକ୍ଷିଣ ଓଡ଼ିଶାରେ ଏହି ପଣା ଖୁବ୍ ଲୋକପ୍ରିୟ । ଖରାଦିନେ ଏହି ପଣା ଶରୀରକୁ ଥଣ୍ଡା ରଖିବା ସହିତ ପେଟ ଖରାପ ହେବାରୁ ରକ୍ଷା କରେ।

ତାଜା ସମର ଡ୍ରିଙ୍କସ୍ ଆମ୍ବ ପଣା

ପ୍ରାୟ ସମସ୍ତଙ୍କର ପ୍ରିୟ ଫଳର ରାଜା ଆମ୍ବ । ଏଥିରେ ତିଆରି ଆମ୍ବ ପଣା ସତରେ ବେଶ୍ ସ୍ୱାଦିଷ୍ଟ । ସିଝା କଞ୍ଚା ଆମ୍ବ, ପୁଦିନା, ଚିନି, ଲୁଣ, ଜିରା ଗୁଣ୍ଡ, ଗୋଲମରିଚ ଗୁଣ୍ଡ ଦେଇ ଏହି ତାଜା ସମର ଡ୍ରିଙ୍କସ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ । ପାଚିଲା ଆମ୍ବରେ କ୍ଷୀର କିମ୍ବା ଦହି ମିଶାଇ ମଧ୍ୟ ଆମ୍ବ ପଣା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ ।

ସଭିଙ୍କ ପ୍ରିୟ ଓଡ଼ିଶା ଲସି

ଗରମ ବଢ଼ିବା ସହିତ ବଢ଼ିଯାଏ ଲସିର ଚାହିଦା । ଦହି, ଚିନି, ବରଫ ସହିତ କୋରା ନଡ଼ିଆ, କିସ୍‌ମିସ୍‌, କେଶର, କାଜୁ, ରାବିଡ଼ି, ଚେରି ପକାଇ ତିଆରି କରାଯାଉଛି ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ପ୍ରିୟ ଏହି ସ୍ୱାଦିଷ୍ଟ ଲସି । ଖରାଦିନେ ଗୋଟିଏ ଗ୍ଲାସ ଲସି ପିଇଦେଲେ ପେଟ ପୂରା ଥଣ୍ଡା । ମାଟି ହାଣ୍ଡି ଲସି, ସୁଗାର ଫ୍ରି ଲସି, ଗୁଡ଼ ଲସି, କେଶର ଲସିର ଲୋକପ୍ରିୟତା ଏବେ ଅଧିକ ବଢ଼ିଯାଇଛି ।

ସତେଜତା ପାଇଁ ଲେମ୍ବୁ ସର୍ବତ

ଖରାଦିନେ ଲେମ୍ବୁ ସର୍ବତ ଏକ ମ୍ୟାଜିକ୍ ଭଳି କାମ କରେ । ଲେମ୍ବୁ ସର୍ବତ ସେବନ କରିବା ପରେ ବେଶ୍ ସତେଜତା ଅନୁଭବ ହୋଇଥାଏ । ପାଣିରେ ଲେମ୍ବୁ ରସ, ଅଦା ପାଉଡର, ଧନିଆ ପତ୍ର ଓ ଲୁଣ ପକାଇ ଏହି ଏନର୍ଜି ଡ୍ରିଙ୍କସ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ ।

ମୁଡ୍ ତାଜା ରଖିବ ପୁଦିନା ସର୍ବତ

ଓଡ଼ିଶାର ଘରେ ଘରେ ତିଆରି ହୁଏ ପୁଦିନା ସର୍ବତ । ତାଜା ପୁଦିନା ପତ୍ର, ଅଦା, କଞ୍ଚା ଲଙ୍କା, ପାଣି, ଲୁଣ ଓ ଲେମ୍ବୁ ମିଶାଇ ତିଆରି ହୋଇଥାଏ ଏହି ରିଫ୍ରେସିଂ ପୁଦିନା ସର୍ବତ ।

ମ୍ୟାଜିକାଲ ଡ୍ରିଙ୍କସ୍ ଜଲଜିରା ସର୍ବତ

ଏହି ମ୍ୟାଜିକାଲ ଜଲଜିରା ଡ୍ରିଙ୍କସ୍ ପାଇଁ ଲେମ୍ବୁ, ଜଲଜିରା, ବ୍ଲାକ୍ ସଲ୍ଟ, ଗୋଲମରିଚ ଗୁଣ୍ଡ, ପାଣି ଓ ବରଫ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ । ଖରାଦିନେ ରାସ୍ତା କଡ଼ରେ ଏହି ଡ୍ରିଙ୍କସ୍ ବିକ୍ରି ହୋଇଥାଏ ।

ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଗରମକୁ ତ୍ରାହି ପାଇବା ଲାଗି ଓଡ଼ିଶାର ଲୋକେ ଶିକଞ୍ଜି, ପଇଡ଼ ପାଣି, ଆଖୁରସ, ଥଣ୍ଡାଇ, ଛାଛ୍‌, ଖଜୁରି ମିଶ୍ରୀ ସରବତ, ମସଲା ସୋଡ଼ା, ଦହି ସୋଡ଼ା, ଦହି-ପୁଦିନା ସରବତ ସେବନ କରିବାକୁ ପସନ୍ଦ କରନ୍ତି । ଦୋକାନୀମାନେ ଲୋକଙ୍କ ଚାହିଦାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଲେମ୍ବୁ ମିଶ୍ରି ପାଣି, ଭୁଷି ମିଶ୍ରି ପଣା ଆଦି ବିକ୍ରି କରୁଛନ୍ତି । ଆପଣଙ୍କୁ ଏହି ଆଲେଖ୍ୟଟି କେମିତି ଲାଗିଲା, ଆମକୁ କମେଣ୍ଟ ମାଧ୍ୟମରେ ଜଣାନ୍ତୁ । ଆପଣଙ୍କ ମତାମତ ଆମକୁ ଆଗକୁ ନେବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ ।

ଓଡ଼ିଆ ଘରେ ବାର ମାସରେ ପାଳନ ହୁଏ ତେର ପର୍ବ । ବିଭିନ୍ନ ମାନସିକ କରି ଓଡ଼ିଆ ନାରୀଟିଏ କରିଥାଏ ନାନା ଓଷା ବ୍ରତ । ଏସବୁ ଓଷା ମଧ୍ୟରେ ଚୈତ୍ର ମଙ୍ଗଳବାର ଓଷା ଅନ୍ୟତ୍ତମ । ଗାଁ ଦାଣ୍ଡ ବା ବାଟରେ କରାଯାଉଥିବାରୁ ଅନେକ ଅଞ୍ଚଳରେ ଏହା ବାଟ ମଙ୍ଗଳା ଓଷା ବା ପନ୍ଥେଇ ପୂଜା ଭାବେ ମଧ୍ୟ ପରିଚିତ । ଚୈତ୍ର ମାସରେ ପାଳନ ହେଉଥିବାରୁ ଏହାକୁ ଅନେକେ ଚଇତି ମଙ୍ଗଳବାର ଓଷା ବୋଲି ବି କହିଥାନ୍ତି । ଫାଲ୍‌ଗୁନ ପୂର୍ଣ୍ଣିମାଠାରୁ ଚୈତ୍ର ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ଯାଏ ଏହି ଓଷା ପାଳନ କରାଯାଏ । ଏହାଦ୍ୱାରା ମା’ ମଙ୍ଗଳାଙ୍କ କୃପା ଲାଭ ହୋଇଥାଏ ବୋଲି ଲୋକ ବିଶ୍ୱାସ ରହିଛି । ସ୍ୱାମୀ ଓ ସନ୍ତାନଙ୍କ ଶୁଭମନାସୀ ସଧବା ନାରୀମାନେ ମା’ମଙ୍ଗଳାଙ୍କୁ ସୁମରଣା କରି ଚୈତ୍ର ମଙ୍ଗଳବାର ଓଷା କରିଥାନ୍ତି ।

ପୂଜା ବିଧି

ପୂଜା ବିଧି ଅନୁସାରେ ଗାଁ ଦାଣ୍ଡରେ ପନ୍ଥେଇ ଖୋଳା ଯାଇ ଗୋବର ପାଣିରେ ଲିପାପୋଛା କରାଯାଏ । ପନ୍ଥେଇ ଭିତରେ ହଳଦୀ, ଚୁଆ, କ୍ଷୀର, ପାଣି ଆଦି ଢଳାଯାଏ । ପନ୍ଥେଇ ଚତୁଃପାଶ୍ୱର୍ରେ ଆମ୍ବ ଡାଳ, ଗୁଆ ରଖାଯାଇ ସିନ୍ଦୁର ଓ ମୁରୁଜ ପକାଇ ସଜା ଯାଏ । ଲାଲ୍ ମନ୍ଦାରରେ ମା’ ମଙ୍ଗଳାଙ୍କ ପ୍ରବଳ ଦୁର୍ବଳତା । ବ୍ରତ କରୁଥିବା ନାରୀମାନେ ଧଳା ସୂତାରେ ମା’ମଙ୍ଗଳାଙ୍କ ନାମ ସୁମରଣା କରି ୧୩ଟି ଗଣ୍ଠି ପକାଇ ବ୍ରତ ଧାରଣ କରିଥାନ୍ତି । ପନ୍ଥେଇ ନିକଟରେ ବ୍ରତଧାରମାନେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଫଳ, କ୍ଷୀର, ଦହି, ଛେନା, ନଡ଼ିଆ ଭଳି ସାମଗ୍ରୀ ମିଶାଇ ପଣା ଭୋଗ ଲାଗି କରିଥାନ୍ତି । ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ପିଠାପଣାଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଖେଚେଡୀ, ଡାଲମା, କ୍ଷୀରି, ପୁରି ଆଦି ଭୋଗ ଲାଗି ବି କରାଯାଏ । ଓଷା ବ୍ରତ କଥା ପଢ଼ାଯିବା ସହିତ ହୁଳ ହୁଳି ଓ ଘଣ୍ଟ ଘଣ୍ଟି ବଜାଇ ମା’ଙ୍କୁ ପୂଜା କରାଯାଏ । ପୂଜା ଶେଷ ହେବା ପରେ ବ୍ରତ କରିଥିବା ମହିଳାମାନେ ପନ୍ଥେଇରେ ଲାଗି ହୋଇଥିବା ପଣାକୁ ପସାଦ ରୂପେ ପାଇଥାନ୍ତି ।

କିମ୍ବଦନ୍ତି

ତେବେ ଏହି ଓଷା ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଦୁଇଟି ଓଷା ବହି ମିଳେ । ପ୍ରଥମଟି ‘ଚୈତ୍ର ମଙ୍ଗଳା ଓଷା କଥା’ପୁସ୍ତକର ରଚନା ନରହରି ଦାସ କରିଥିଲେ । ଦ୍ୱିତୀୟ ‘ଚୈତ୍ର ମଙ୍ଗଳା ଓଷା କଥା’ର ରଚନା କରିଥିଲେ ବଳରାମ ଦାସ । ଦୁଇଟିଯାକ ପୁସ୍ତକର କଥାବସ୍ତୁ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ହୋଇଥିଲେ ବି ବ୍ରତର ଥିବା ଗଣ୍ଠିପକା ଓ ପୂଜା ପଦ୍ଧତି ପ୍ରାୟ ଏକାପରି ରହିଛି । ବିଭିନ୍ନ ଓଷା କୋଠିରେ ଦୁଇଟିଯାକ ପୁସ୍ତକ ପଢ଼ାଯାଉଥିବା ଦେଖିବାକୁ ମିଳୁଛି । ପ୍ରଥମ କିମ୍ବଦନ୍ତି ଅନୁସାରେ ଚଇତି ହାଡ଼ିଆଣୀ ଚୈତ୍ର ମାସର ପ୍ରତ୍ୟେକ ମଙ୍ଗଳବାର ଦିନ ଘରଦ୍ୱାର ଲିପାପୋଛା କରି ଝୋଟି ପକାଏ । ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଫଳ, ଫୁଲ, ସୁରା, ମାଂସ ଭୋଗ ଲଗାଇ ମା’ଙ୍କୁ ପୂଜା କରେ । ଦିନେ ଚଇତି ହାଡ଼ିଆଣୀ ଅପୁତ୍ରିକ ରାଜାଙ୍କ ମୁହଁ ସକାଳୁ ଦେଖି ଆଣ୍ଠୁକୁଡ଼ା ମୁହଁ ସକାଳୁ ଚାହିଁବାରୁ ଅଶୁଭ ହେବ ବୋଲି କହିଥିଲା । ରାଜା ଏକଥା ଶୁଣି ଭୀଷଣ ରାଗିଯାଇ ଚଇତି ହାଡ଼ିଆଣୀଙ୍କ ସାତ ପୁତ୍ରଙ୍କୁ ଢିଙ୍କିରେ କୁଟି କାଳୁଆ ଗଣ୍ଡରେ ଭସାଇ ଦେବାକୁ ଆଦେଶ ଦେଇଥିଲେ । ପୂତ୍ରମାନଙ୍କୁ ହରାଇବା ପରେ ବି ଚଇତି ହାଡ଼ିଆଣୀ ମା’ମଙ୍ଗଳାଙ୍କୁ ସ୍ମରଣ କରି ପୂଜା କରିବା ଫଳରେ ତାଙ୍କ ସାତ ପୁଅ ବଞ୍ôଚ ଉଠିଥିଲେ । ରାଜାଙ୍କ ବାରମ୍ବାର ଚେଷ୍ଟା ସତ୍ତ୍ୱେ ସେ ଚଇତି ହାଡ଼ିଆଣୀଙ୍କ ପୁଅମାନଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରିବାରେ ଅସଫଳ ହୋଇଛନ୍ତି । ଶେଷରେ ହାର୍ ମାନି ଚଇତି ହାଡ଼ିଆଣୀଙ୍କଠାରୁ ଚଇତି ମଙ୍ଗଳବାର ଓଷାର ମହିମା ଶୁଣିଥିଲେ । ମା’ ମଙ୍ଗଳାଙ୍କୁ ସ୍ମରଣ କରି ରାଜାଙ୍କ ଅନେଶତ ରାଣୀ ଚୈତ୍ର ମଙ୍ଗଳବାର ପୂଜା କରିବା ଫଳରେ ସେମାନେ ବି ପୂତ୍ରବତୀ ହୋଇଥିଲେ । ସେହି ଦିନଠାରୁ ନଗରର ସମସ୍ତ ମହିଳାମାନେ ଚଇତି ମଙ୍ଗଳବାର ଓଷା କରିବା ସହିତ ଯାହା ମନାସିଲେ, ତାହା ପାଇଲେ ବୋଲି ପୁରାଣରେ ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି ।
ସେହିପରି ବଳରାମ ଦାସଙ୍କ ଓଷା ବହି ଅନୁସାରେ ଥରେ ମା’ ମଙ୍ଗଳା ବେଶ ବଦଳାଇ ନଗର ଭ୍ରମଣ କରିବାକୁ ଯାଇଥିଲେ । ଛିଣ୍ଡା କତରା ବସନ ଓ ଆଖିରୁ ମେଞ୍ଚା ଲେଞ୍ଜରା ବହି ପଡ଼ୁଥିବା ଦେଖି କେହି ନଗରର କେହି ତାଙ୍କଠାରୁ କେନ୍ଦୁଚାର କିଣି ନ ଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ଶ୍ରୀୟା ଚଣ୍ଡାଳୁଣୀ ତାଙ୍କ କଥା ବୁଝିଥିଲେ ଓ ଛଦ୍ମ ବେଶରେ ଥିବା ମା’ମଙ୍ଗଳାଙ୍କଠାରୁ କେନ୍ଦୁଚାର କିଣିଥିଲେ । ଏଥିରେ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହୋଇ ମା’ମଙ୍ଗଳା ନିଜ ପରିଚୟ ଦେବା ସହ ତାଙ୍କୁ ସାତ ପୁତ୍ର ଓ ଗୋଟିଏ କନ୍ୟା ପ୍ରାପ୍ତି ଏବଂ ଧନବତୀ ହେବା ଲାଗି ଆଶୀର୍ବାଦ ଦେଇଥିଲେ । ଦିନେ ଅପୁତ୍ରିକ ରାଜାଙ୍କୁ ଦେଖି ଖାଇବାକୁ ମିଳିବନି ବୋଲି ଶ୍ରୀୟା ଚଣ୍ଡାଳୁଣୀ କହିଥିଲେ । ଏହାଶୁଣି ରାଜା ତାଙ୍କର ସାତ ପୁତ୍ରଙ୍କୁ ମାରି ଦେବାକୁ ଆଦେଶ ଦେଇଥିଲେ । ରାଜାଙ୍କ ଅନୁଚରମାନେ ଯେତେଥର ଶ୍ରୀୟା ଚଣ୍ଡାଳୁଣୀଙ୍କ ପୁତ୍ରମାନଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ, ମା’ଙ୍କ କୃପାରୁ ସେମାନେ ସେତେଥର ବଞ୍ଚି ଯାଇଥିଲେ । ଶେଷରେ ରାଜା ନିଜ ଭୁଲ୍ ବୁଝି ପାରି ଶ୍ରୀୟାଙ୍କଠାରୁ ମା’ ମଙ୍ଗଳାଙ୍କ ଓଷା କଥା ଶୁଣି ପୂଜା କରିବା ପରେ ସନ୍ତାନ ପ୍ରାପ୍ତ କରି ଅପୁତ୍ରିକ ଦୋଷରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇଥିଲେ ବୋଲି ଓଷା ବହିରେ ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି ।

ବିଶେଷକରି ସନ୍ତାନପ୍ରାପ୍ତି ଓ ସନ୍ତାନ ସନ୍ତତିଙ୍କ ମଙ୍ଗଳ କାମନା କରି ମହିଳାମାନେ ଚଇତି ମଙ୍ଗଳବାର ଓଷା ଖୁବ୍ ନିଷ୍ଠାର ସହ କରିଥାନ୍ତି । ମା’ ମଙ୍ଗଳାଙ୍କ ପୂଜାରେ ଛୋଟ, ବଡ଼, ଧନୀ, ଗରିବର ବାଛ ବିଚାର ନାହିଁ । କେବଳ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ନୁହେଁ, ସହରାଞ୍ଚଳରେ ବି ମହିଳାମାନେ ଚଇତି ମଙ୍ଗଳବାର ଓଷା ବା ପନ୍ଥେଇ ପୂଜା କରୁଥିବା ଦେଖିବାକୁ ମିଳୁଛି । ଓଡ଼ିଆ ପରମ୍ପରାରେ ମା’ମଙ୍ଗଳା ହେଉଛନ୍ତି ସର୍ବମଙ୍ଗଳମୟ । ବର୍ଷ ତମାମ ମା’ଙ୍କ ପୂଜା କରାଯାଉଥିବାବେଳେ ଚୈତ୍ର ଓ ବୈଶାଖରେ ମା’ଙ୍କ ବିଶେଷ ପୂଜା ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥାଏ । ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରାଚୀନ ନୌବାଣିଜ୍ୟ ସହିତ ମା’ମଙ୍ଗଳାଙ୍କ ଓଷା ଜଡ଼ିତ ଥିଲା । ଧିରେ ଧିରେ ନୌବାଣିଜ୍ୟ ଲୋପ
ପାଇଯିବା ଫଳରେ ମଙ୍ଗଳାଙ୍କ ଓଷା ବିଧିମାନ ବି କମିବାରେ ଲାଗିଛି । ତେଣୁ ଓଡ଼ିଶାର ସଂସ୍କୃତି, ପର୍ବପର୍ବାଣୀ ଓ ଓଷା ବ୍ରତକୁ ରକ୍ଷା କରିବାକୁ ତଥା ପରପିଢ଼ିଙ୍କୁ ଏ ବିଷୟରେ ଜଣାଇବା ନିହାତି ଦରକାର ହୋଇ ପଡ଼ିଛି । ଚଇତି ମଙ୍ଗଳବାର ଓଷାକୁ ନେଇ ଉପସ୍ଥାପିତ କରାଯାଇ୍‌ଥିବା ଏହି ଆଲେଖ୍ୟ ଆପଣଙ୍କୁ କେମିତି ଲାଗିଲା, କମେଣ୍ଟ ବକ୍ସରେ ମତାମତ ଦିଅନ୍ତୁ । ଆପଣଙ୍କର ମତାମତ ଆମକୁ ଆଗକୁ ନେବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ ।

Water is sometimes the best solution to blow off the heat from our mundane lives. If you are visiting Odisha, a true vacationer’s paradise, then you have vast stretches of water to explore and enjoy! Pristine beaches have always been the highlight of Odisha. But we are here to introduce you to some of the most scenic and serene lakes in Odisha that perfectly fit into your quick getaway goals!

…But why a Lake?

It’s only natural for you to think, why choose a lake for a vacation? How can it be more entertaining than the vast beaches of Odisha?

Well, it is not a comparison but sometimes you need more peace and calm. The serenity of these lakes, their natural beauty and the feeling of oneness with nature is what will drive you right to the beautiful lakes of Odisha. Lakes are the best choice for a short (even a day long) trip, suitable for a solo, couple’s or family getaway. There is much to do – camping, fishing, water sports, bird watching or simply just lazing around under the sun. So pack your bags as we take you through the best lakes you must visit in Odisha.

Chilika Lake

The mention of Odisha and Lakes together always begins with Chilika. The largest brackish water lagoon in Asia, Chilika is home to uncountable migratory birds. It is located at the mouth of the Daya river. From bird watching to enjoying several water sports and exploring surrounding locations, you won’t find a boring moment throughout the day. The best time to visit Chilika Lake is between November and March, a period when exotic birds from Siberia are seen beautifying the lake as they take shelter.

Ansupa Lake

Named after its shape (‘Ansupa’ means horseshoe), this horseshoe shaped lake is the largest freshwater lake in Odisha. It is located only 50 kilometres away from Cuttack and is a beautiful location to explore during monsoons.

The view of changing hues of water with showers from the sky is a sight to behold. From aquatic plants to various other floating fauna, it is a haven of exquisite biodiversity. A romantic lakeside escapade with picnic, sightseeing and soaking in the heavenly surroundings of the lake should be a must on your check-list.

Kanjia Lake

Rich Ecosystem and girdled with freshness, Kanjia lake is one of the most serene lakes in Odisha. Located in the outskirts of Bhubaneswar, one cannot miss this location owing to its proximity to the Nandan Kanan Zoological Park. The lake is clad with green hills in the background that perfectly complement its quaint effervescence. Don’t forget to go boating when at Kanjia lake, a beautiful and unmissable experience!

Hirakud Dam

Fun-filled picnic with your family with water gushing near you from one of the largest manmade lakes in the world- doesn’t it sound like a surreal experience? If you want to experience it firsthand, Hirakud Dam in Sambalpur District of Odisha should be your next travel destination. Constructed across the mighty Mahanadi River, Hirakud Dam is a fantastic expanse of water you would not want to miss.

Bindu Sarovara

Known as the ‘Sacred Lake of Odisha’, Bindu Sarovar is located near the holy location of Lingaraj Temple and Ananta Vasudev Temple. Since it is surrounded by blissful positivity and has religious significance, it is one the most popular sightseeing spots. Many people attach sentimental and therapeutic qualities to the lake which is why they are seen taking a holy dip in it. It is believed that it can cure all ailments. Thus, for a divine retreat Bindu Sarovara should be your top choice.

More Lakes to Explore

Being a beautiful state of temples, beaches, culture and tradition there is always something new to explore in India’s best kept secret, Odisha! While we helped you navigate through five scenic lakes there are more such water bodies that you can travel and discover. From Rengali Reservoir in Bognor Region to the Indravati Dam across Indravati river, you can visit some lesser known lakes of Odisha for their serene simplicity and calm surroundings. Let us know which lake you would like to visit for a relaxing getaway.