ଦେଶର ଦ୍ୱିତୀୟ ଏବଂ ଆଦିବାସୀ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ପ୍ରଥମ ମହିଳା । ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଆସନ ଅଳଙ୍କୃତ କରିଛନ୍ତି ଓଡ଼ିଶାର ଝିଅ ଦ୍ରୌପଦୀ ମୁର୍ମୁ, ଯାହାକୁ ନେଇ ଗର୍ବିତ ଓଡ଼ିଶା ଓ ଓଡ଼ିଆ । ଓଡ଼ିଶାରୁ ପ୍ରଥମ ମହିଳା ଭାବେ ଦେଶର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ପଦବୀରେ ବସିବା ସହ ପ୍ରଥମ ନାଗରିକ ହେବାର ସୌଭାଗ୍ୟ ପାଇଛନ୍ତି ମାଟିର ଝିଅ । ତାଙ୍କ ପାଇଁ ଉତ୍ସବମୁଖର ଦିଲ୍ଲୀରୁ ପଲ୍ଲୀ । ରାଇରଙ୍ଗପୁରରୁ ରାଇସିନା ହିଲ୍‌ର ଏହି ରାଜନୈତିକ ଯାତ୍ରାରେ ଅନେକ ସଫଳତା ସାଉଁଟିଥିବା ଦ୍ରୌପଦୀ ୧୫ତମ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି  ଭାବେ ପଦ ଓ ଗୋପନୀୟତାର ଶପଥ ନେଇଛନ୍ତି ।

ମୟୂରଭଞ୍ଜ ପରି ଏକ ପଛୁଆ ଜିଲ୍ଲାରୁ ଆସିଥିବା ଦ୍ରୌପଦୀ  ମୁର୍ମୁଙ୍କ ପାଇଁ ଆଜି ବିଶ୍ୱରେ ପୁଣି ଚମକିଛି ଓଡ଼ିଶା ।  ବିଶ୍ୱର ସର୍ବବୃହତ ଗଣତନ୍ତ୍ର ରାଷ୍ଟ୍ରର ନେତା ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇଛନ୍ତି । ଜଙ୍ଗଲ ମାଟିରୁ ରାଇସିନା ହିଲ୍‌, ଗାଁ ରାଜନୀତିରୁ ଦେଶର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ପଦବୀ । ତିନି ସେନାର ସେନାନାୟକ ମହାମହିମ ପଦରେ ଅବସ୍ଥାପିତ ହୋଇ ଦ୍ରୌପଦୀ ମୁର୍ମୁ ରାଜ୍ୟ ପାଇଁ ଆଣିଛନ୍ତି ଖ୍ୟାତି, ସମ୍ମାନ ଓ ଗୌରବ । ତାଙ୍କ ପାଇଁ ଆଜି ସାରା ରାଜ୍ୟ ଉତ୍ସବମୁଖରିତ ଓ ଗର୍ବିତ ତାଙ୍କ ଗାଁ । ପ୍ରତିଭା ଦେବୀ ସିଂ ପାଟିଲଙ୍କ ପରେ ଦେଶର ଦ୍ୱିତୀୟ ମହିଳା ଏବଂ ପ୍ରଥମ ଓଡ଼ିଆ ମହିଳା ଭାବେ ଭାବେ ଏହି ଗୌରବ ହାସଲ କରି ଏତେ ବଡ ସମ୍ମାନର ଅଧିକାରୀ ହୋଇପାରିଛନ୍ତି ମହାମହିମ ମୁର୍ମୁ ।

–  ସେ ମାଟିର ଝିଅ, ମାଆ ମାଟିର ବାସ୍ନାରେ ବଢିଛନ୍ତି । ସମସ୍ୟା ଓ ସଂଘର୍ଷର ଜୀବନୀ ଭିତରେ ବି ସେ ଛାତ୍ରଜୀବନରୁ ସମାଜସେବା ପ୍ରତି ବ୍ରତୀ ହୋଇଛନ୍ତି । ଶିକ୍ଷାଦାନ ଭଳି ଗୁରୁଦାୟିତ୍ୱକୁ  ବି ନିର୍ବାହ କରିଛନ୍ତି । ରାଜନୀତିରେ ପାଦ ଦେଇ ବିଧାନସଭାକୁ  ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇଛନ୍ତି । ଗାଁ  ହେଉ କି ନଗର ନିର୍ବାଚନ ରାଜନୀତିର ସଫଳତା ଓ ଅଭିଜ୍ଞତା ସାଉଁଟିଛନ୍ତି ଦ୍ରୌପଦୀ । ମନ୍ତ୍ରୀ ପଦରେ ରହି ଜନତାଙ୍କ ଜନହିତରେ କାମ କରି ଚର୍ଚ୍ଚାକୁ ଆସିଛନ୍ତି । ରାଜ୍ୟପାଳ ଭାବେ ସାମ୍ବିଧାନିକ ପଦରେ ଅଧିଷ୍ଠିତ ହୋଇ ସେବା ଯୋଗାଇଛନ୍ତି । ଆଉ ଏବେ ବିଶ୍ୱର ସର୍ବବୃହତ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ରଷ୍ଟ୍ରର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ପଦବୀରେ ଅଧିଷ୍ଠିତ । ହେଲେ ରାଇରଙ୍ଗପୁରରୁ ରାଇସିନାର ଏ ଯାତ୍ରା ତାଙ୍କ ପାଇଁ ନଥିଲା ସହଜ ।

– ୨୦ ଜୁନ ୧୯୫୮ ମସିହାରେ ମୟୂରଭଞ୍ଜ ଜିଲ୍ଲା ରାଇରଙ୍ଗପୁରର  ଉପରବେଡାର ଏକ ସାଧାରଣ ସାନ୍ତାଳୀ ଘରେ ହୋଇଥିଲା ଏକ ଝିଅର ଜନ୍ମ । କେହି କେବେ ସ୍ୱପ୍ନରେ ବି ଭାବିନଥିଲେ ଯେ ଏହି ସାଧାରଣ ଝିଅଟି ଦିନେ ପ୍ରଥମ ନାଗରିକ ପଦକୁ ଅଳଙ୍କୃତ କରିବ ।  ଏହି ଅଖ୍ୟାତ ପଲ୍ଲୀର ନାଁକୁ ଦିଲ୍ଲୀରେ ଖ୍ୟାତି କରିବ । ବୋଧ ହୁଏ ଏହି ଅଜ୍ଞାତ ସ୍ୱପ୍ନକୁ ପୂରା କରିବା ପାଇଁ ନାରୀ ଶିକ୍ଷାକୁ ଅଗ୍ରାଧିକାର ଦିଆଯାଉନଥିବା ଜିଲ୍ଲାରେ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ପ୍ରାଥମିକ ପାଠଶାଳା । ଗାଁ ନିକଟସ୍ଥ ଉପରବେଡାର ସରକାରୀ  ଉଚ୍ଚ ପ୍ରାଥମିକ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ସପ୍ତମ ଶ୍ରେଣୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପାଠ ପଢିଲା ବେଳେ ହିଁ ନିଜ ପ୍ରତିଭାର ପରିଚୟ ଦେଇଥିଲେ । ବିଚିକ୍ଷଣ ବୁଦ୍ଧି ଓ ପାଠ ପ୍ରତି ଉତ୍ସାହ ଯୋଗୁଁ ଦ୍ରୌପଦୀ ମାଧ୍ୟମିକ ଶିକ୍ଷା ହାସଲ ପାଇଁ ଚାଲିଆସିଥିଲେ ରାଜଧାନୀ  ଭୁବନେଶ୍ୱର । ସୁଦୂର ଆଦିବାସୀ  ଅଧିଷ୍ୟୁତି ଅଂଚଳରୁ ଆସିଥିବା ସାନ୍ତାଳୀ ଝିଅ ଦ୍ରୌପଦୀ ଟୁଡୁ  ୧୯୭୪ରେ  ୟୁନିଟ ୨ ଗର୍ଲ୍ସ ହାଇସ୍କୁଲରେ ମାଟ୍ରିକ ପାସ୍ କରିଥିଲେ । ମାଧ୍ୟମିକ ଶିକ୍ଷା ଅଧ୍ୟୟନ ସମୟରେ ସେ ବୁଝିଯାଇଥିଲେ ଜୀବନରେ କିଛି କରିବାକୁ ହେଲେ ଶିକ୍ଷାର ଆଲୋକ ନିହାତି ଜରୁରୀ । ତେଣୁ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷାର ନିଷ୍ପତି ନେଇ ନିଜ ନାଁ ଲେଖାଇଲ ରମାଦେବୀ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ । ଏଠାରେ ୧୯୭୫ରୁ ୧୯୭୯ ମଧ୍ୟରେ ଆଇଏ ଓ ବିଏର ସ୍ନାତକ ହାସଲ କଲେ ଓ ଆଗକୁ ବଢିବାର ରାସ୍ତା ପାଇଲେ ।

-ସ୍ନାତକ ପରେ ଦ୍ରୌପଦୀ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ଜଳସେଚନ ବିଭାଗର କିରାଣୀ ଚାକିରୀ  କଲେ । ଏହାରି ମଧ୍ୟରେ ବ୍ୟାଙ୍କ କର୍ମଚାରୀ ଶ୍ୟାମ ଚରଣ ମୁର୍ମୁଙ୍କୁ ବିବାହ କରି ଦୁଇଟି ପୁଅ ଓ ଗୋଟିଏ ଝିଅର ଜନନୀ ହେଲେ । ଏହାପରେ ଘର ଜଞ୍ଜାଳ ତାଙ୍କୁ ଚାକିରୀ ଛାଡିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କଲା ଏବଂ ଫେରିଲେ ନିଜ ମାଟିକୁ । ସ୍ୱାମୀଙ୍କ କର୍ମସ୍ଥାନ ରାଇରଙ୍ଗପୁରକୁ ଫେରି ସେଠାରେ ଥିବା ଶ୍ରୀ ଅରବିନ୍ଦ ପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ ଶିକ୍ଷା କେନ୍ଦ୍ରରେ ଶିକ୍ଷୟତ୍ରୀ ଭାବେ ଯୋଗ ଦେଲେ । ସମାଜ ପାଇଁ କିଛି କରିବାର ଇଚ୍ଛା ଏହିଠୁ ହିଁ ତାଙ୍କ ମନକୁ ଆସିଲା । ସେଥିପାଇଁ ବିନା କିଛି ବେତନ ନେଇ ସେ ମାଗଣା ଶିକ୍ଷାଦାନ କରିବାର ନିଷ୍ପତି ନେଲେ । କେବଳ ସେତିକି ନୁହେଁ ଶିକ୍ଷୟତ୍ରୀ ବୃତି ସମୟରେ ଜନସେବାର ଆହ୍ୱାନ ତାଙ୍କୁ ରାଜନୀତିକୁ ଟାଣିଆଣିଲା ।

– ୧୯୯୭ରୁ ଆରମ୍ଭ ହେଲା ରାଜନୀତି କ୍ୟାରିଅର । ରାଇରଙ୍ଗପୁର ଏନଏସି ୨ ନମ୍ବର  ଓାର୍ଡରୁ କାଉନସିଲ ନିବାଚନ ଲଢି ଉପାଧ୍ୟାକ୍ଷ ହେଲେ। ସେସମୟରେ ନଗରପାଳିକାରେ ଉନ୍ନତି ମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ଲୋକପ୍ରିୟତା ହାସଲ କରିଥିଲେ । ଏହାର ଫଳ ସ୍ୱରୂପ ତାଙ୍କୁ ଦ୍ୱାଦଶ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ବିଜେପି ପକ୍ଷରୁ ପ୍ରାର୍ଥୀ ଘୋଷଣା କରାଗଲା ।  ତେଣୁ ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସ ଭରା ଦ୍ରୌପଦୀ ବହୁମତରେ  ନିର୍ବାଚନ ଜିତି ଦୁଇ ଦୁଇ ଥର ରାଇରଙ୍ଗପୁରର ବିଧାୟିକା ହେବାର ଗୌରବ ହାସଲ କଲେ । ୨୦୦୦ରେ ନଗରପାଳିକାରୁ ବାହାରି ପହଂଚିଲେ ବିଧାନସଭା । ତତ୍‌କାଳୀନ ବିଜେପି-ବିଜେଡି ମେଂଟ ସରକାରରେ ବିଭିନ୍ନ ମନ୍ତ୍ରୀ ପଦର ଦାୟିତ୍ୱ ସମ୍ଭାଳି ଥିଲେ । ଦ୍ରୌପଦୀଙ୍କ କାର‌୍ୟ୍ୟଶୈଳୀ ଏବଂ ଭଲ ପ୍ରଦର୍ଶନ ପାଇଁ ୨୦୦୭ରେ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ବିଧାୟିକା ଭାବେ ତାଙ୍କୁ ମିଳିଲା ନୀଳକଣ୍ଠ ପୁରସ୍କାର ।    

– ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରେରଣା ସାଜିଥିବା ଦ୍ରୌପଦୀ ମୁର୍ମୁଙ୍କ ଜୀବନରେ ଏମିତ ଏକ ସମୟ ଆସିଥିଲା, ଯେତେବେଳେ ସେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାଙ୍ଗିପଡିଥିଲେ । ମାତ୍ର ୪ ବର୍ଷ ଭିତରେ ଆରପାରିକୁ ଆଗପଛ ହୋଇଚାଲିଯାଇଥିଲେ ତାଙ୍କ ସ୍ୱାମୀ ଓ ଦୁଇ ପୁଅ । ମାତ୍ର ଅଳ୍ପ ବୟସରେ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ହରାଇ ଦ୍ରୌପଦୀ ସାମ୍ନା କରିଥିଲେ ତାଙ୍କ ଜୀବନର ସବୁଠୁ କଷ୍ଟ ଓ ଦୁଃଖ ସମୟ । ସେତେବେଳେ ଅବସାଦରୁ ମୁକୁଳିବା ପାଇଁ ଧାର୍ମିକ ପଥକୁ ଚୟନ କରି ପ୍ରଜାପତି ବ୍ରହ୍ମକୁମାରୀ ସଂସ୍ଥାରେ ଯୋଗ ଦେଲେ । କିନ୍ତୁ ସମାଜ ପରିବର୍ତନର ସକାରାତ୍ମକ ଇଚ୍ଛା ଶକ୍ତି ତାଙ୍କୁ ପୁଣି ଥରେ ଦମ୍ଭ ଦେଲା ଠିଆ ହେବାକୁ । ଏହାପରେ ପୁରାପୁରି ନିଜକୁ ସମାଜ ପ୍ରତି ସମର୍ପିତ କରିଦେଲେ ଏବଂ ପରବର୍ତୀ ସମୟରେ ଶ୍ୱଶୁର ଘର ଗାଁ ପାହାଡପୁରରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କଲେ ଏସ୍ ଏଲ୍ ଏସ୍ ଆବାସିକ ବିଦ୍ୟାଳୟ ।   ଦ୍ରୌପଦୀ ମୁର୍ମୁ ଏବେ ରାଇରଙ୍ଗପୁରର ମହୁଲଡିହାରେ ତାଙ୍କ ଏକମାତ୍ର ଝିଅ ଇତିଶ୍ରୀ ସହ ନିଜ ଘରେ ରହୁଛନ୍ତି ।

– ଜୀବନର ଉତ୍‌ଥାନ ଓ ପତନ ମଧ୍ୟରେ ସେ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ପଥ ଓ ସମାଜସେବାରେ ନିଜକୁ ଉତ୍ସର୍ଗିତ କରିଚାଲିଲେ । ଏହାପରେ ୨୦୧୪ରେ ବିଜେପି ଶାସନ କ୍ଷମତାକୁ ଫେରିବା ପରେ ପୁଣି ଥରେ ଦ୍ରୌପଦୀ ମୁର୍ମୁ ରାଜନୀତିରେ ସକ୍ରିୟ ହେଲେ । ୨୦୧୫ରେ  ସେ ଝାଡଖଣ୍ଡର ପ୍ରଥମ ମହିଳା ରାଜ୍ୟପାଳ ଭାବେ ଦାୟିତ୍ୱ ନେଲେ । ହେଲେ ସେ କେବଳ ଏକ ରବର ଷ୍ଟାମ୍ପ ହୋଇ ରହିନଥିଲେ । ବିନମ୍ର ସ୍ୱଭାଗ ସହ ଜଣେ କଡା ଶାସକ ଭାବେ ମଧ୍ୟ ସେ ସାରା ଦେଶରେ ପରିଚିତ ହେଲେ । ତାଙ୍କ ୬ ବର୍ଷର କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ମଧ୍ୟରେ ସେ ସରକାରଙ୍କ ନୀତି, ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ ବଦଳାଇ ବେଶ୍ ଚର୍ଚ୍ଚାକୁ ଆସିଥିଲେ । ଏହାସହ ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ ରାଜଭବନର ରୂପରେଖକୁ ବଦଳାଇଥିଲେ । ଏପରିକି ସାଧାରଣ ଜନତାଙ୍କ ଆଶା ଆକାଂକ୍ଷାକୁ ପୂରଣ କରିବା ନେଇ ଦ୍ରୌପଦୀ ମୁର୍ମୁ ରାଜଭବନ ଦ୍ୱାର ସବୁବେଳେ ଖୋଲା ରଖୁଥିଲେ । 

-ତାଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ, ଦୂରଦର୍ଶୀ  ନେତୃତ୍ୱ ଓ ସମାଜସେବା ଜରିଆରେ ଦ୍ରୌପଦୀ ମୁର୍ମୁ ଏହା ପ୍ରମାଣ କରିଦେଇଛନ୍ତି ଯେ, ଯେତେ ବି ଜଟିଳ ପରିସ୍ଥିତି ଆସୁ ନା କାଇଁ ଜଣେ ମହିଳାଙ୍କ ଭାଗ୍ୟ କେବଳ ଘରର ଚାରି କାନ୍ଥ ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ନୁହେଁ । ଆଉ ଏବେ ସୁଦୂର ଜିଲ୍ଲାରୁ ଆସି ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଭବନରେ ତାଙ୍କ ପ୍ରବେଶ ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ସାଜିଛି ପ୍ରେରଣାଦାୟୀ  ଉଦାହରଣ ।

ଓଡିଶାର ଲୋକନାଟ୍ୟ ପରମ୍ପରା କାହିଁ କେଉଁ କାଳରୁ ଚାଲି ଆସୁଛି । ସେତେବେଳେ ମୁକ୍ତାକାଶ ତଳେ ଲୋକନାଟ ଓ ଲୋକନାଚ ହିଁ ମନୋରଞ୍ଜନର ଏକମାତ୍ର ଧାରା ଥିଲା । ଏଥିପାଇଁ ବି ରାଜ୍ୟର କେତେକ ପୁରପଲ୍ଲୀ ବିଶ୍ୱପ୍ରଶଂସିତ । ସେହିପରି ଲୋକନାଚ ଇତିହାସରେ ଗଞ୍ଜାମର ଅବଦାନ ମଧ୍ୟ ସ୍ମରଣୀୟ । କାରଣ ଗଞ୍ଜାମ ଜିଲ୍ଲାରେ ସର୍ବାଧିକ ଲୋକକଳା ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ପ୍ରାଚୀନ ସଂସ୍କୃତି ଓ ପରମ୍ପରାରେ ଏହାର ମାଟି ଭରପୂର । ଆଧୁନିକ ଯୁଗରେ ପଦାର୍ପଣ କରିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଗଞ୍ଜାମ ତାର ମୌଳିକ ସଂସ୍କୃତିକୁ ଭୁଲିବାକୁ ଦେଇନି । ଏଥିପାଇଁ ତ ଗଞ୍ଜାମ କଳାଭୂମି ନାଁରେ ପରିଚିତ । ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ନାଚ ଓ ନାଟ ମଧ୍ୟରୁ ଯୋଡି ଶଙ୍ଖ ଓ ରଣପା ନାଚ ତାର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ରତାକୁ ବଜାୟ ରଖିଛି ।

ଯୋଡ଼ି ଶଙ୍ଖ

ପ୍ରତିଟି ଓଡ଼ିଆ ଘରର ଠାକୁର ଘରେ ଶଙ୍ଖ ନିହାତି ଥିବ । ଏହାର ଧ୍ୱନି ଘରେ ସକରାତ୍ମକ ଶକ୍ତିର ସଞ୍ଚାର କରେ । ଏହି ଶଙ୍ଖ ମଧ୍ୟ ଲୋକନାଚର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ବାଦ୍ୟ । ଏହାକୁ ନେଇ ଯୋଡ଼ି ଶଙ୍ଖ ନାଚର ଉତ୍ପତ୍ତି । ଦୁଇ ଯୋଡ଼ା ଶଙ୍ଖକୁ ଏକାଠି ବଜାଇବାକୁ ହିଁ ଯୋଡ଼ି ଶଙ୍ଖ କୁହାଯାଏ । ଏଥିରେ ପାରମ୍ପରିକ ବେଶଭୂଷା ଭାବେ ଧୋତି-ଫତେଇ, ମୁଣ୍ଡରେ ପଗଡ଼ି ପରିଧାନ କରିଥାନ୍ତି । ହେଲେ ଏହାକୁ ଆହୁରି ସୁନ୍ଦର କରେ ଶାମୁକା ଓ ମୋତିର ଅଳଙ୍କାର । ସେହିପରି ପାରମ୍ପରିକ ବାଦ୍ୟରୂପେ ଯୋଡ଼ି ଶଙ୍ଖରେ ଚାଙ୍ଗୁ ବାଜା ଏବଂ ମହୁରୀର ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଏ । ଏହି ଦୁଇଟି ବାଦ୍ୟର ତାଳେ ତାଳେ କଳାକାରମାନେ ଯୋଡ଼ି ଶଙ୍ଖ ବଜାଇ ଆଖି ଲାଗିଲା ପରି କଳାକୌଶଳ ପ୍ରଦର୍ଶିତ କରିଥାନ୍ତି । ମୁଖରେ ଗୋଟିଏ ଶଙ୍ଖ ବଜାଇବା କଷ୍ଟକର ହୋଇଥିଲା ବେଳେ ଦୁଇ ଦୁଇଟି ଶଙ୍ଖକୁ ଏକତ୍ର ବଜାଇ ଚମତ୍କାର ପ୍ରତିଭା ଦର୍ଶକଙ୍କୁ ଆଚମ୍ବିତ କରିବାରେ ବାଧ୍ୟ କରେ । ତେଣୁ ଏହି ଯୋଡ଼ି ଶଙ୍ଖକୁ ବଜାଇବା ପାଇଁ କଳାକାରମାନେ ପ୍ରତିଦିନ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ନେଇଥାନ୍ତି । ଖାସ୍ କରି ପ୍ରସିଦ୍ଧ ବୁଢ଼ୀ ଠାକୁରାଣୀ ଯାତ୍ରା, ବିଷୁବ ସଂକ୍ରାନ୍ତି ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପର୍ବପର୍ବାଣୀରେ ଏହି ଯୋଡ଼ି ଶଙ୍ଖ ପରିବେଷିତ ହୋଇଥାଏ ।

ରଣପା ନାଚ

ଦକ୍ଷିଣ ଓଡ଼ିଶାର ରଣପା ନାଚ ସାରା ଦେଶରେ ବେଶ ଲୋକପ୍ରିୟତା ହାସଲ କରିଛି । ଏହି ନାଚରେ ବ୍ୟବହୃତ ଆଠ ଫୁଟର ବାଡ଼ିକୁ ହିଁ ରଣପା କୁହାଯାଏ । ବାଡ଼ିର ନିମ୍ନରୁ ଦୁଇ ଫୁଟ ଉପରକୁ ପାଦ ରଖିବା ପାଇଁ କାଠ ଫାଳିଆରେ ପାଦ ତିଆରି କରାଯାଏ । ଏଥିରେ ଗୋଡ଼ ରଖି ରଣପା ବାଡ଼ିକୁ ଧରି ଯେଉଁ ନୃତ୍ୟ ପରିବେଷଣ କରାଯାଏ, ତାହାକୁ ରଣପା ନାଚର ଆଖ୍ୟା ଦିଆଯାଇଛି । ପାରମ୍ପରିକ ପୋଷାକ ଭାବେ ଏଥିରେ ଧୋତିକୁ ପାଇକଛା, ଦେହରେ ଫତେଇ ପିନ୍ଧନ୍ତି । କେବଳ ସେତିକି ନୁହେଁ ଏହାକୁ ଆହୁରି ଭିନ୍ନ କରେ ପଗଡିରେ ଡାଳ ପତ୍ର ଓ ମୟୂର ଚୂଳର ସଂଯୋଗ । ଏହି ବିଶେଷ ପ୍ରକାର ନାଚର ପାରମ୍ପରିକ ବାଦ୍ୟ ହେଉଛି ମହୁରି ଓ ଢୋଲ । ଏହି ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ବାଦ୍ୟ ଓ ଗୀତର ତାଳେ ତାଳେ କଳାକାରମାନେ ଅଦ୍ଭୁତ ସନ୍ତୁଳନ ବଜାୟ ରଖି ବାଡ଼ିର ଉପରଭାଗକୁ ଧରି ଆଗକୁ, ପଛକୁ କିମ୍ବା ଡେଇଁବା ପରି ଚିତ୍ତାକର୍ଷକ ନୃତ୍ୟ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରନ୍ତି । ରଣପା ନାଚ ଏକପ୍ରକାର ଯୁଦ୍ଧ ନାଚ ଭାବେ ଲୋକକଥା ରହିଛି । ହେଲେ ଆଜିର ଯୁଗରେ ଯୁବ କଳାକାରଙ୍କୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିବା ଏବଂ ଜାତୀୟ ଓ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ ରଣପା ନାଚର ପ୍ରଚାରପ୍ରସାର ଦିଗରେ ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ଭଗବାନ ସାହୁଙ୍କର ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଯୋଗଦାନ ରହିଛି।

ଧୀରେଧୀରେ ବହୁ ଲୋକନାଚ ଏବେ ବିଲୁପ୍ତର ମୁଖଦ୍ୱାରରେ । କିନ୍ତୁ ଗଞ୍ଜାମ ଜିଲ୍ଲା ଏସବୁକୁ ଆଜିପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବଞ୍ଚାଇ ରଖିବାକୁ ପ୍ରୟାସ କରି ଚାଲିଛି । ପାରିବାରିକ ହେଉ କି ଆନୁଷ୍ଠାନିକ କିମ୍ବା ପରମ୍ପରାଭିତ୍ତିକ ଯୋଡ଼ି ଶଙ୍ଖ ଓ ରଣପା ନାଚ ଏବେ ବି ଲୋକପ୍ରିୟ ହୋଇରହିଛି ।

ଓଡ଼ିଆମାନେ ବିଶେଷକରି ହେଉଛନ୍ତି ଅଧିକ ଖାଦ୍ୟପ୍ରେମୀ । ଭଳିକି ଭଳି ରୋଷେଇ କରି ପରିବାର ଲୋକଙ୍କୁ ପରଷିବା ପାଇଁ ଓଡ଼ିଆଣୀଟିଏ ବେଶ୍ ପସନ୍ଦ କରନ୍ତି । ଓଡ଼ିଶାରେ ଏମିତି ଅନେକ ପାରମ୍ପରିକ ଖାଦ୍ୟ ରହିଛି, ଯାହା ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ଖାଦ୍ୟ ଥାଳିରେ ସ୍ଥାନ ପାଇଛି । ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପ୍ରସ୍ତୁତି ପ୍ରଣାଳୀ ପାଇଁ ଓଡ଼ିଆ ଖାଦ୍ୟ ଦେଶ ବିଦେଶରେ ବେଶ୍ ପରିଚିତ ।

ପାରମ୍ପରିକ ଓଡ଼ିଆ ରାନ୍ଧଣା-ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ମହୁର

ଶାକାହାରୀ ହୁଅନ୍ତୁ ବା ମାଂସାହାରୀ, ସଭିଙ୍କୁ ପସନ୍ଦ ଚିଙ୍କୁଡ଼ି ମହୂର । କେହି କେହି ପୋଇ ସହିତ ବି ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ମହୂର ରାନ୍ଧିଥାନ୍ତି । ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ପନିପରିବା, ମସଲା ଓ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ପକାଇ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଉଥିବା ଏହି ମହୁର ପାଟିକୁ ଯେତିକି ସୁଆଦିଆ, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ ସେତିକି ହିତକର । କାରଣ ସବୁପ୍ରକାର ପନିପରିବା ମିଶାଇ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଉଥିବାରୁ ଏହା ପୃଷ୍ଟିସାରରେ ଭରପୂର ରହିଛି ।

ଭାରି ସୁଆଦିଆ-ଚୁନାମାଛ ପତ୍ରପୋଡ଼ା

ପତ୍ର ପୋଡ଼ା ମାଛ ନାଁ ଶୁଣିଲେ ପାଟିରେ ଲାଳ ଆସିଯାଏ । ପଖାଳ ହେଉ ବା ଗରମ ସବୁଥିରେ ଏହା ଖାଇବାକୁ ଭଲ ଲାଗେ । ଚୁନା ମାଛରେ ହଳଦୀ ଗୁଣ୍ଡ, ଲୁଣ, ଲେମ୍ବୁ ରସ, ବଟା ସୋରିଷ, ଦହି, ସୋରିଷ ତେଲ, ବଟା ରସୁଣ ପକାଇ କଖାରୁ ପତ୍ର ଓ ପୋଇ ପତ୍ରରେ ବାନ୍ଧି ଚୁଲିରେ ପୋଡ଼ାଯାଏ । କମ୍ ତେଲ ବ୍ୟବହାର କରି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଉଥିବାରୁ ଏହା ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପକ୍ଷେ ବେଶ୍ ହିତକର ।

ଘରେ ଘରେ ପରିଚିତ-ମୁଢ଼ି ଘାଣ୍ଟ

ରୋହି କିମ୍ବା ଭାକୁର ମାଛର ମୁଣ୍ଡ ବ୍ୟବହାର କରି ମୁଢ଼ି ଘାଣ୍ଟ ରନ୍ଧାଯାଏ । ବୁଟ ଡାଲି, ମସୁର ଡାଲି, ପିଆଜ, ଆଳୁ, କଖାରୁ, ଟମାଟୋ, ଅଦା, ରସୁଣ, ସୋରିଷ ତେଲ, ସୋରିଷ, ଜିରା ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ମସଲା ଓ ପନିପରିବାରେ ମାଛ ମୁଣ୍ଡ ଓ ମାଛ ପକାଇ ଏହି ପାରମ୍ପରିକ ତରକାରୀ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ ।

ମାଟି ହାଣ୍ଡି ମାଂସ

ମାଟି ପାତ୍ରରେ ରନ୍ଧାଯାଉଥିବା ଖାଦ୍ୟର ସ୍ୱାଦ ଓ ବାସ୍ନା ଅଲଗା ପ୍ରକାରର । ତେଣୁ ଏବେ ବି ଲୋକେ ମାଟି ହାଣ୍ଡିରେ ମଟନ୍ ରାନ୍ଧୁଥିବା ଦେଖିବାକୁ ମିଳୁଛି । ମାଟି ହାଣ୍ଡିରେ ଦୀର୍ଘ ସମୟ ଯାଏ ମଟନ ସିଝାଯିବା ଫଳରେ ଏହାର ସ୍ୱାଦ ଅନେକ ଗୁଣା ବଢ଼ିଯାଏ । ମଟନ୍‌, ଆଳୁ ଓ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ମସଲା ପକାଇ କଷା ଯାଇ ଏହି ସୁଆଦିଆ ରାନ୍ଧଣା ରନ୍ଧାଯାଏ । ଓଡ଼ିଶାର ଲୋକେ ଏହି ରେସିପି ଅଧିକ ପସନ୍ଦ କରନ୍ତି ।

ଦେହକୁ ହିତ-କାଞ୍ଜି

ଦକ୍ଷିଣ ଓଡ଼ିଶାର ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କାଞ୍ଜି ଏକ ପ୍ରିୟ ଖାଦ୍ୟ । ବାସୀ ତୋରାଣୀ କିମ୍ବା ଦହି, ଭାତ, କଞ୍ଚା ଅମୃତ ଭଣ୍ଡା, କଖାରୁ, ମୂଳା, ଭେଣ୍ଡି, ସଜନା ଛୁଇଁ, ରସୁଣ, ପଞ୍ଚ ଫୁଟଣ, ଭୃସଙ୍ଗ ପତ୍ର, ଶୁଖିଲା ଲଙ୍କା, ଆମ୍ବୁଲ ଆଦି ବ୍ୟବହାର କରି କାଞ୍ଜି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ । ବାସୀ ତୋରାଣୀ ଓ ଦହି ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଥିବାରୁ ଏହାର ସ୍ୱାଦ ହାଲୁକା ଆମ୍ବିଳା ହୋଇଥାଏ ।

ସ୍ୱାଦିଷ୍ଟ-ଓଉ ବେସର

ଓଉ, ବଟା ସୋରିଷ, ବଟା କଞ୍ଚାଲଙ୍କା ଭୃସଙ୍ଗ ପତ୍ର, ଲୁଣ ଓ ହଳଦୀ ପକାଇ ଓଉ ବେସର ରନ୍ଧାଯାଏ । ଏହି ବେସର ଖାଇବାକୁ ବେଶ୍ ସ୍ୱାଦିଷ୍ଟ ହୋଇଥିବାବେଳେ ବିଶେଷ କରି ଅରୁଆ ଭାତ, ଡାଲମା ସହିତ ଓଉ ବେସର ଖାଇବାର ମଜାକୁ ଦୁଇଗୁଣା କରିଦିଏ । ଓଉରେ ଅନେକ ଔଷଧୀୟ ଗୁଣ ରହିଛି । ଯାହା ମେଟାବଲିଜମ ବଢ଼ାଇବା ସହ ଚିନ୍ତା, ଅବସାଦରୁ ମୁକ୍ତି ଓ ଦୃଷ୍ଟି ଶକ୍ତି ବଢ଼ାଇବା ଭଳି କାମ କରେ ।

ବେସର ଦିଆ-ଛତୁ ରାଇ

ଛତୁ ରାଇ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ପାଇଁ ଛତୁ, ଆଳୁ, ପିଆଜ, ରସୁଣ, ଲଙ୍କା, ଲୁଣ, ଜିରାଗୁଣ୍ଡ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ମସଲା ସହିତ ବଟା ସୋରିଷ ହେଉଛି ମୁଖ୍ୟ ଉପାଦାନ । ପଖାଳ ହେଉ ବା ଗରମ ଭାତ ସବୁଥିରେ ଖାଇବାକୁ ଭଲ ଲାଗେ ଛତୁ ରାଇ । ଛତୁରେ ପ୍ରଚୁର ମାତ୍ରାରେ ପ୍ରୋଟିନ, ଫାଇବର, ଆଣ୍ଟିଅକ୍ସିଡାଣ୍ଟ ଓ ଲୋ-କ୍ୟାଲୋରୀ ରହିଛି ।

ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ପ୍ରିୟ-ଖେଚେଡ଼ୀ

ଅରୁଆ ଚାଉଳରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଡାଲି ଓ ପନିପରିବା ପକାଇ ଖେଚେଡ଼ୀ ତିଆରି କରାଯାଏ । କେହି କେହି ଏହାକୁ ଚିନି, ନଡ଼ିଆ, ବିଟ୍‌, ଗାଜର ପକାଇ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରୁଥିବାବେଳେ ଆଉ କେହି ଏଥିରେ ସବୁ ପ୍ରକାରର ପନିପରିବା ପକାଇ ତିଆରି କରନ୍ତି । ଆପଣ ଯେମିତି ବି ଖେଚେଡୀ କରନ୍ତୁ ନା କାହିିଁକି ସବୁର ସ୍ୱାଦ କିନ୍ତୁ ପୂରା ନିଆରା ।

ପଖାଳର ସାଙ୍ଗ-ଶାଗ ବଡ଼ି ଭଜା

ଶାଗ ସହିତ ବଡ଼ି ଭଜାର ସ୍ୱାଦ ବି କିଛି କମ୍ ନୁହେଁ । କୋଶଳା ଶାଗ, ବଡ଼ି, ସୋରିଷ ତେଲ, ଫୁଟଣ, ଶୁଖିଲା ଲଙ୍କା, ଲୁଣ ଭଳି ସାମଗ୍ରୀ ବ୍ୟବହାର କରି ଏହି ସ୍ୱାଦିଷ୍ଟ ଶାଗ ବଡ଼ି ଭଜା ପସ୍ତୁତ କରାଯାଏ । ଖରାଦିନେ ପଖାଳ ସହିତ ଶାଗ ବଡ଼ି ଭଜାର ଯୋଡ଼ି ବେଶ୍ ଜମିଥାଏ ।

କୁରୁମୁରିଆ-କଖାରୁ ଫୁଲ ଭଜା

ଓଡ଼ିଶାର ପୂର୍ବାଞ୍ଚଳର ଲୋକେ କଖାରୁ ଫୁଲ ଭଜା ଖାଇବାକୁ ଅଧିକ ପସନ୍ଦ କରନ୍ତି । ଚାଉଳ ଗୁଣ୍ଡରେ ଲଙ୍କାଗୁଣ୍ଡ, ଲୁଣ, ଜିରାଗୁଣ୍ଡ ମିଶାଇ କଖାରୁ ଫୁଲ ବୁଡ଼ାଇ ଏହାକୁ ଫ୍ରାଏ କରାଯାଏ । ଏହି କ୍ରିସ୍‌ପୀ କଖାରୁ ଫୁଲ ଭଜା ସବୁ ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ଖାଦ୍ୟ ଥାଳିରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ଏହାକୁ କେହି କେହି ସନ୍ଧ୍ୟା ସ୍ନାକସ୍ ଭାବେ ଚା’ ସହିତ ବି ଖାଇଥାନ୍ତି ।

ଆପଣମାନେ ବି ଯଦି ଖାଦ୍ୟପ୍ରେମୀ ଓ ଓଡ଼ିଆ ଖାଦ୍ୟକୁ ନେଇ ଯଦି କିଛି ପରୀକ୍ଷାନୀରିକ୍ଷା କରିବାକୁ ପସନ୍ଦ କରନ୍ତି, ତେବେ ଆମ ସହ ଶେୟାର କରନ୍ତୁ । ଆପଣଙ୍କ ମତାମତ ଆମକୁ ଆଗକୁ ବଢ଼ିବାକୁ ଅଧିକ ଉତ୍ସାହିତ କରିବ ।