28 ଏପ୍ରିଲ 1936ରେ ମୁକ୍ତିଲାଭ କରିଥିଲା ପ୍ରଥମ ଓଡ଼ିଆ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ‘ସୀତା ବିବାହ’ । ଏହାରି ମଧ୍ୟରେ 86 ବର୍ଷର ଯାତ୍ରାରେ ଓଡ଼ିଆ ଫିଲ୍ମ ଦେଖିଛି ତାର ଉତ୍ଥାନ ଓ ପତନ । ସମୟ ଥିଲା ଦୂରଦର୍ଶନରେ ପ୍ରସାରିତ ଫିଲ୍ମକୁ ଦେଖିବା ପାଇଁ ପ୍ରତି ରବିବାରର ଚାରି ଟା ସମୟକୁ ଚାତକ ଭଳି ଅପେକ୍ଷା କରି ବସୁଥିଲେ ସମସ୍ତେ । ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳର ମୁଖିଆମାନଙ୍କ କଳା ଧଳା ଟିଭି ଆଗର ଭିଡ଼ ହେଉ କି ପର୍ବପର୍ବାଣୀରେ ମୁକ୍ତିଲାଭ କରିଥିବା ସୁପରଷ୍ଟାରମାନଙ୍କ ଫିଲ୍ମ ଦେଖିବାକୁ ସିନେମା ହଲ୍ ଆଗରେ ଲମ୍ବା ଲାଇନ୍ । କାରଣ ସେତେବେଳର ପ୍ରତିଟି ବାସ୍ତବ ଓଡ଼ିଆ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରରେ ଲୋକେ ଦେଖୁଥିଲେ ଖାଣ୍ଟି ପାରିବାରିକ ତଥା ମୌଳିକ କାହାଣୀ । ତା’ ପରେ ଧିରେ ଧିରେ ଓଡ଼ିଆ ସିନେମାକୁ ନେଇ ଓଡ଼ିଆ ଲୋକଙ୍କ ମନରେ ଥିବା ଆକର୍ଷଣ ଓ ଭଲପାଇବା ଆଉ ରହିଲା ନାହିଁ ।

୯୦ ଦଶକ ପରେ ଓଡ଼ିଆ ଫିଲ୍ମ ତାର କ୍ରେଜ ହରାଇଥିବାର ରହିଛି ବିଭିନ୍ନ କାରଣ । ଦର୍ଶକଙ୍କ ରୁଚିରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିଥିଲେ ବି ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ନିର୍ମାତାଙ୍କ କପି ପେଷ୍ଟ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଓଡ଼ିଆ ସିନେମାକୁ ନିମ୍ନଗାମୀ କରିଛି । ବିଶେଷ କରି ଇଣ୍ଟରନେଟ ଏବଂ ସ୍ମାର୍ଟଫୋନର ବହୁଳ ବ୍ୟବହାର ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତୀୟ ଫିଲ୍ମର ଗ୍ରାଫିକ୍ସ, କଣ୍ଟେଣ୍ଟ ସହ ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତୀୟ ଫିଲ୍ମର ଓଡ଼ିଆକରଣ ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ହୋଇଥିବା କୁହାଯାଉଛି ।

ହେଲେ ଓଡ଼ିଆ ସିନେ ଇଣ୍ଡଷ୍ଟ୍ରୀ ପାଇଁ 2022 ବର୍ଷ ଥିଲା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ । ଗତ କିଛି ବର୍ଷ ଧରି ଓଡ଼ିଆ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରରୁ ମୁହଁ ଫେରାଉଥିବା ଦର୍ଶକଙ୍କୁ ପୁଣି ଥରେ ପ୍ରେକ୍ଷାଳୟ ମୁହାଁ ହେବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରିଥିଲା ଚଳିତ ବର୍ଷ ମୁକ୍ତିଲାଭ କରିଥିବା କିଛି ଫିଲ୍ମ ଯେପରି ପ୍ରତୀକ୍ଷା, ଦମନ ଓ ଏଡିୟୁ ଗୋଦାର । କାରଣ ଏସମସ୍ତ ଫିଲ୍ମ ଓଡ଼ିଆ ସିନେ ପ୍ରେମୀ ଫେରି ପାଇଥିଲେ ସେହି ପୁରୁଣା ସ୍ବାଦ, ଯେଉଁଥିରେ ଏକ ଓଡ଼ିଆ ଘରର ଚାଲି ଚଳଣୀ ତଥା କାହାଣୀ । ବର୍ଷର ଶେଷ ଆଡ଼କୁ ଯଥା ସେପ୍ଟମ୍ବେର, ନଭେମ୍ବର ଓ ଡିସେମ୍ବରରେ ମୁକ୍ତିଲାଭ କରିଥିଲା ଏସବୁ । ଆଉ ଏସମସ୍ତ ଫିଲ୍ମ ଥିଲା ଅତି ଉଚ୍ଚକୋଟୀର, ଯାହା ଦର୍ଶକଙ୍କୁ ବାନ୍ଧି ରଖିଥିଲା ।

ଏଡିୟୁ ଗୋଦାର

ଜାତୀୟ ପୁରସ୍କାରପ୍ରାପ୍ତ ଅମର୍ତ୍ତ୍ୟ ଭଟ୍ଟାଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶିତ ଓଡ଼ିଆ ଫିଚର ଫିଲ୍ମ ‘ଏଡିୟୁ ଗୋଦାର’ ସାରା ବିଶ୍ବ ଭ୍ରମଣ କରିସାରିବା ପରେ ସର୍ବଭାରତୀୟ ସ୍ତରରେ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ଦୁଇ ତାରିଖରେ ମୁକ୍ତିଲାଭ କରିଥିଲା । କହିବାକୁ ଗଲେ ଏଇଠୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ଓଡ଼ିଆ ସିନେ ଇଣ୍ଡଷ୍ଟ୍ରୀର ଭଲ ଦିନ । ତର୍କ ବିତର୍କ, ଆଲୋଚନା ଓ ସମାଲୋଚନାକୁ ବ୍ରେକ୍ ଦେଲା ଏହି ଫିଲ୍ମ । ଅନେକ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଫିଲ୍ମ ଫେଷ୍ଟିଭାଲରେ ପ୍ରଶଂସିତ ହେବା ସହ ଓଡ଼ିଆ ଦର୍ଶକଙ୍କୁ ପ୍ରେକ୍ଷାଳୟକୁ ଟାଣିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରିଥିଲା । ସୋସିଆଲ ମିଡିଆରେ ମଧ୍ୟ ଏହାକୁ ନେଇ ଜୋର ଧରିଥିଲା ଆଲୋଚନା ଓ ଦର୍ଶକୀୟ ସ୍ବୀକୃତି ମଧ୍ୟ ଲାଭ କଲା । କେବଳ ପ୍ରିମିୟରରେ ନ ଅଟକି ମାସେ ପରେ ବି ହାଉସ ଫୁଲ୍ ରହିଥିଲା ସମସ୍ତ ହଲ୍ । ଇଣ୍ଡୋଫ୍ରେଞ୍ଚ ପ୍ରଡକ୍ସନରେ ନିର୍ମିତ ଏହି ଫିଲ୍ମରେ ଚୌଧୁରୀ ବିକାଶ ଦାସ, ଦୀପନ୍ବିତ ଦାଶମହାପାତ୍ର, ସ୍ବସ୍ତିକ ଚୌଧୁରୀ, ଚୌଧୁରୀ ଜୟପ୍ରକାଶ ଦାସ ଅଭିନୟ କରିଥିଲେ ।

ଦମନ

‘ଏଡିୟୁ ଗୋଦାର’ର ଚର୍ଚ୍ଚା ଥମି ନଥିବା ବେଳେ ଓଡ଼ିଆ ସିନେମାର ଭାଗ୍ୟ ବଦଳାଇବାକୁ ତଥା ଇତିହାସ ରଚିବାକୁ 4 ନଭେମ୍ବରରେ ମୁକ୍ତିଲାଭ କଲା ‘ଦମନ’ । ଓଡ଼ିଆ ସିନେ ଇଣ୍ଡଷ୍ଟ୍ରୀର ସୁପରଷ୍ଟାର ବାବୁସାନ ମହାନ୍ତିଙ୍କ ଅଭିନୀତି ଏହି ଫିଲ୍ମର କାହାଣୀ ଦୁର୍ଗମ ଅଞ୍ଚଳରେ ମ୍ୟାଲେରିଆ ନିରାକରଣ ଉପରେ ଆଧାରିତ । ବହୁ ସମୟ ପୂର୍ବରୁ ଟ୍ରେଲର ରିଲିଜ୍ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ରିଲିଜ୍ ପାଇଁ ମିଳୁନଥିଲା ସିନେମା ହଲ୍ । ହେଲେ ଯେତେବେଳେ ମୁକ୍ତିଲାଭ କରିଥିଲା ଓଡ଼ିଶାର ସମସ୍ତ ପ୍ରେକ୍ଷାଳୟରେ, ଏହା ଏକ ପ୍ରକାର ଆଲୋଡ଼ନ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା । ଫିଲ୍ମର କାହାଣୀ ଏବଂ କଳାକାରଙ୍କ ଅଭିନୟ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଟାଣିଥିଲା ହଲକୁ । ଏପରିକି ଓଡ଼ିଆ ଫିଲ୍ମକୁ ସମାଲୋଚନା କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କ ମୁହଁ ବନ୍ଦ କରିଦେଇଥିଲା । ସବୁଠୁ ଖାସ୍ କଥା ହେଲା, ଆଇଏମଡିବି ରେଟିଂରେ ଅଧିକ ରିଭିୟୁ ସାଉଁଟି କେବଳ ରାଜ୍ୟ ନୁହେଁ ହିନ୍ଦୀ ଦର୍ଶକଙ୍କର ଧ୍ୟାନ ଆକର୍ଷଣ କରିବାରେ ଲାଗିଲା ଫିଲ୍ମ । ତେବେ ରାଜ୍ୟରେ ଟ୍ୟାକ୍ସି ଫ୍ରି ହେବାର ଏହା ହେଉଛି ଦ୍ବିତୀୟ ଫିଲ୍ମ । ଏହାପୂର୍ବରୁ 1974 ମସିହାରେ ଆସିଥିବା ଫିଲ୍ମ ‘ସଂସାର’ ଟ୍ୟାକ୍ସ ଫ୍ରି ହୋଇଥିଲା । କେବଳ ସେତିକି ନୁହେଁ ଏହା ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ ହେଲା, ଏପରିକି ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହାକୁ ହିନ୍ଦୀ ଡବିଂ କରାଯାଇ ସର୍ବଭାରତୀୟ ସ୍ତରରେ ମୁକ୍ତିଲାଭ କରିବାର ଯୋଜନା ଚାଲିଛି ।

ପ୍ରତୀକ୍ଷା

ସେପ୍ଟେମ୍ବରରୁ ଧିରେ ଧିରେ ଓଡ଼ିଆ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରକୁ ନେଇ ଥିବା ଲୋକଙ୍କ ଚିନ୍ତାଧାରାକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଇବାରେ ଆହୁରି ବାଟ ଦେଖାଇଲା ଫିଲ୍ମ ‘ପ୍ରତୀକ୍ଷା’। ଅନୁପମ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶିତ ଏହି ଫିଲ୍ମ 2 ଡିସେମ୍ବରରେ ସାରା ରାଜ୍ୟରେ ମୁକ୍ତିଲାଭ କଲା । ଯେଉଁ ହଲ୍ ମାଲିକମାନେ ଓଡ଼ିଆ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ରିଲିଜ୍ କରିବାକୁ କୁଣ୍ଠାବୋଧ କରୁଥିଲେ, ସେମାନେ ଆଗେଇ ଆସି ‘ପ୍ରତୀକ୍ଷା’କୁ ରିଲିଜ୍ କଲେ । ବାପା-ପୁଅର ସମ୍ପର୍କ ଉପରେ ଆଧାରିତ ଏହି ଫିଲ୍ମଟି ରାଜ୍ୟରେ ମୁକ୍ତିଲାଭ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ଏହା ଇଣ୍ଟରନ୍ୟାସନାଲ ଫିଲ୍ମ ଫେଷ୍ଟିଭାଲରେ ପ୍ରଶଂସିତ ହୋଇସାରିଥିଲା । ଫିଲ୍ମକୁ ଦେଖି ସାରିବା ପରେ ବଲିଉଡର ବରିଷ୍ଠ ଅଭିନେତା ଅନୁପମ ଖେର୍ ଏହାର ହିନ୍ଦୀ ରିମେକ୍ କରିବେ ବୋଲି ଘୋଷଣା କଲେ ଏବଂ ଫିଲ୍ମରେ ସେ ସ୍ବୟଂ ବାପା ଭୂମିକାରେ ଅଭିନୟ କରିବେ ବୋଲି କହିଲେ, ଯାହାକୁ ନେଇ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆରେ ଚହଳ ସୃଷ୍ଟି ହେଲା । ତେବେ ଫିଲ୍ମ ଫେଷ୍ଟିଭାଲରେ ଅନୁପମ ଖେରଙ୍କ ଏହି ଉକ୍ତି ଓଡ଼ିଆ ସିନେମା ପାଇଁ ଥିଲା ଏକ ପ୍ରକାରର ଗୋଲ୍ଡେନ୍ ଦିନ।

ଦୀର୍ଘ ବର୍ଷ ପରେ ପୁଣି ଥରେ ହଲ୍ ମୁହାଁ ହୋଇଛନ୍ତି ଓଡ଼ିଆ ସିନେପ୍ରେମୀ । ‘ଏଡିୟୁ ଗୋଦାର’ ଭାବିବା ପାଇଁ ବାଧ୍ୟ କରିଥିବା ବେଳେ ‘ଦମନ’ ପ୍ରକୃତ ଛବି ଦେଖାଇଲା ଏବଂ ‘ପ୍ରତୀକ୍ଷା’ ଓଡ଼ିଆ ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ଘରର ମୌଳିକ କାହାଣୀ ତଥା ସମ୍ପର୍କକୁ ପରଦାରେ ପରିପ୍ରକାଶ କଲା । ତେବେ ଏହି ତିନୋଟି ଫିଲ୍ମ ଭିନ୍ନ କାହାଣୀ ଉପରେ ପରିବେଷ୍ଟିତ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସବୁ ବର୍ଗର ଦର୍ଶକଙ୍କୁ ବେଶ ମନ ଛୁଇଁଛି । ଆଉ ଦୀର୍ଘ ବର୍ଷ ଧରି ଯେଉଁ ସମାଲୋଚନାକୁ ଧରି ଓଡ଼ିଆ ସିନେ ଇଣ୍ଡଷ୍ଟ୍ରୀ ଚାଲିଥିଲା, ସେଥିରେ ଲାଗିଛି ବିରାମ । ଆମେ ବି ଆଶା କରୁଛୁ ଆଗାମୀ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟ ଓଡ଼ିଆ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଆଣିବ ପରିବର୍ତ୍ତନର ସ୍ବର ଏବଂ ସାଉଁଟିବ ପ୍ରଶଂସା । ଏହିପରି ତଥ୍ୟ ଭିତ୍ତିକ କିମ୍ବା ଓଡ଼ିଶା ସହ ଜଡ଼ିତ ପରମ୍ପରା, ସଂସ୍କୃତି ଓ ପର୍ବପର୍ବାଣୀ ସମ୍ପର୍କରେ ଜାଣିବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ, ଆମ ‘ନିୟୁ ଦିଲ୍ଲୀ ଓଡ଼ିଆ ସମାଜ’ ୱେବସାଇଟକୁ ଭିଜିଟ୍ କରନ୍ତୁ ଏବଂ ନୂଆ ନୂଆ ବ୍ଲଗ୍ ପଢ଼ନ୍ତୁ ।

ମିଲେଟ୍… ଆପଣଙ୍କୁ ବି ଏହା ଶୁଣିଲା ଶୁଣିଲା ପରି ନିଶ୍ଚିତ ଲାଗୁଥିବ । କାରଣ ଗତ କିଛି ମାସ ହେବ ଏହାକୁ ନେଇ ଜୋରସୋରରେ ଚର୍ଚ୍ଚା । ନିକଟରେ ଆପଣ ଯଦି କିଛି ମେଳା, ମହୋତ୍ସବ କିମ୍ବା ସମାବେଶକୁ ବୁଲିବାକୁ ଯାଇଥିବେ, ତାହେଲେ ସେଠାରେ ମିଲେଟକୁ ନେଇ କେତେକ ଷ୍ଟଲ ଦେଖିବାକୁ ପାଇଥିବେ । ତାହେଲେ ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା କ’ଣ ଏହି ମିଲେଟ୍ ଏବଂ ଏଥିରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ସୁସ୍ବାଦ ଜଳଖିଆ, ସ୍ନାକ୍ସ ଓ ଟିଫିନ୍ ବିଷୟରେ ।

ମିଲେଟ୍

ମିଲେଟ୍ ହେଉଛି ଲଘୁ କ୍ଷୁଦ୍ର ଖାଦ୍ୟଶସ୍ୟ । ଏହି ଶସ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ମାଣ୍ଡିଆ, ଯଅ, ବାଜରା, ମକା. ସୁଆଁ, ଚଣା, କୋଦୋ, କାଙ୍ଗୁ ଆଦି ଅନ୍ୟତମ । ଏହି ଲଘୁ କ୍ଷୁଦ୍ର ଶସ୍ୟରେ ରହିଛି ପ୍ରଚୁର ପରିମାଣରେ ପୋଷକ ତତ୍ତ୍ବ। ତେଣୁ ମିଲେଟ୍ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇଲେ ଶରୀର ସୁସ୍ଥ ଓ ନୀରୋଗ ରହିଥାଏ। ଆଗରୁ କେବଳ ଏଥିରେ ଦେଶୀ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥିବା ବେଳେ, ଆଜିକାଲି ଏହାକୁ ଅଧିକ ସୁଆଦିଆ କରିବା ପାଇଁ ଏଥିରୁ କେକ୍, ବିସ୍କୁଟ, ସୁପ୍‌, ହାଲୁଆ, ଇଡଲି, ପକୁଡ଼ି, ଦୋସା, ବରା, ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ରୋଲ୍‌, ମୁଡକି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଉଛି, ଯାହାକୁ ଆପଣ ସକାଳ ଜଳଖିଆ ଏବଂ ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ଟିଫିନ୍ ପରି ଖାଇପାରିବେ । କିନ୍ତୁ ଆମେ ଆଜିର ଏହି ବ୍ଲଗରେ ଆପଣଙ୍କୁ କେବଳ ମାଣ୍ଡିଆରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଖାଦ୍ୟ ସମ୍ପର୍କରେ ଜଣାଇବୁ।

ମାଣ୍ଡିଆ ମଣ୍ଡା ପିଠା

ଚାଉଳ, ସୁଜି ମିଶ୍ରିତ ମଣ୍ଡା ପିଠା ଯେପରି ଖାଇବାକୁ ବହୁତ ଭଲ ଲାଗେ, ସେହିପରି ମାଣ୍ଡିଆ ମଣ୍ଡା ପିଠା ମଧ୍ୟ ଖୁବ ସ୍ବାଦିଷ୍ଟ । ପ୍ରଥମେ କଡ଼େଇରେ ଦେଢ ଗ୍ଲାସ ପାଣିରେ ତେଜପତ୍ର, ଘିଅ, ଗୋଲମରିଚ ଓ ଗୁଜୁରାତି ଗୁଣ୍ଡ ଦେଇ ଭଲଭାବରେ ଫୁଟିଲା ପରେ ମାଣ୍ଡିଆ ଚୂନା ମିଶାଇ ଜନ୍ତୁଣି ତିଆରି କରନ୍ତୁ । ଏଥିରେ ନଡ଼ିଆ ପୁର ଦେଇ ଗୋଲ ଗୋଲ ଆକାରରେ ପିଠା ତିଆରି କରି ଇଡଲି ଛାଞ୍ଚରେ ସିଜାନ୍ତୁ । ଆପଣ ଏହାକୁ ସକାଳେ କିମ୍ବା ସନ୍ଧ୍ୟା ସମୟରେ ଖାଇପାରିବେ ଏବଂ ଏହାକୁ ବିଭିନ୍ନ ପର୍ବପର୍ବାଣୀରେ ଠାକୁରଙ୍କ ପାଖରେ ଭୋଗ ଲଗାଇପାରିବେ ।

ମାଣ୍ଡିଆ ସୁପ୍

ସାଧାରଣ ସୁପ୍ ଠାରୁ ମାଣ୍ଡିଆ ସୁପର ସ୍ବାଦ ଭିନ୍ନ ।  ଏଥିପାଇଁ ଏକ କଡ଼େଇରେ ବଟରରେ ଟିକିଟିକି କଟା ହୋଇଥିବା ବିନ୍‌, ଗାଜର ଓ କ୍ୟାପସିକମକୁ ଭାଜିବା ପରେ ଦୁଇ ବଡ଼ ଚାମଚ ମାଣ୍ଡିଆ ଚୂନା, ସିଝା ଗ୍ରୀନ ମଟର, ଚିମୁଟାଏ ଚିନି, ଗୋଲମରିଚ ଗୁଣ୍ଡ, ପାଣି ଓ ଲୁଣ ପକାଇ ସିଜାନ୍ତୁ । ସୁପ୍ ହାଲକା ଉଷୁମ ଥିବା ସମୟରେ ଏକ ଶୀତୁଆ ସନ୍ଧ୍ୟା ସମୟରେ ବସି ପିଅନ୍ତୁ । ଏହା ଶରୀର ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଲାଭକାରୀ ।

ମାଣ୍ଡିଆ ଲଡ଼ୁ

ସାଧାରଣତଃ ମାଣ୍ଡିଆ ଲଡ଼ୁର ସ୍ବାଦ ଭିନ୍ନ । ଏହାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାକୁ ହେଲେ ଭଜା ମାଣ୍ଡିଆ ଚୂନାରେ ଗୁଡ଼, ଘିଅ ବା ତେଲକୁ ପକାଇ ଭଲଭାବରେ ଗୋଳାଇବାକୁ ପଡ଼େ । ପରେ ନିଜ ପସନ୍ଦ ଅନୁଯାୟୀ କାଜୁ ଓ ବାଦାମ ପକାଇ ପାରିବେ । ଚୂନା ଅଠାଳିଆ ହେବା ପରେ ଲଡ଼ୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିପାରିବେ । ଆପଣ ଏହାକୁ ଯେକୌଣସି ସମୟରେ ଖାଇପାରିବେ । ଏପରିକି କାହା ଘରକୁ ଯାଉଥିଲେ, ମିଠା ବଦଳରେ ସ୍ବାଦିଷ୍ଟ ତଥା ପୃଷ୍ଟିକର ଏହି ମାଣ୍ଡିଆ ଲଡ଼ୁକୁ ଉପହାର ସ୍ବରୂପ ଦେଇପାରିବେ ।

ମାଣ୍ଡିଆ ପକୁଡ଼ି

ଶୀତଦିନେ ଗରମ ଗରମ ପକୁଡ଼ି ଖାଇବାର ମଜା ଅଲଗା । ସାଧାରଣ ବେସନ ପକୁଡ଼ି ପରି ମାଣ୍ଡିଆରେ ତିଆରି ପକୁଡ଼ିର ମଧ୍ୟ ସମାନ ସ୍ବାଦ । ମାଣ୍ଡିଆ ପକୁଡ଼ି ତିଆରି କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରଥମେ ମାଣ୍ଡିଆ ଚୂନା ଓ ବେସନରେ ଜିରା, ଲଙ୍କାଗୁଣ୍ଡ, ଲୁଣ ଓ ବେକିଂ ପାଉଡର୍ ମିଶାଇ ଦିଅନ୍ତୁ । ତା’ପରେ ପାଣି ମିଶାଇ ପକୁଡ଼ି ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ଆଣ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ତେଲରେ ପକଡ଼ି ଛାଣନ୍ତୁ । ଘରକୁ ଆସିଥିବା ଅତିଥିଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଆପଣ ଏହି ଗରମ ଗରମ ତଥା ସ୍ବାଦିଷ୍ଟ ପକୁଡ଼ିକୁ ପରଷି ପାରିବେ ।  

ମାଣ୍ଡିଆ ଦୋସା

ଆଜିକାଲି ଦୋସାକୁ ଖାଇବାକୁ ସମସ୍ତେ ପସନ୍ଦ କରିଥାନ୍ତି । ତେଣୁ ନିତିଦିନିଆ ଦୋସା ପରିବର୍ତ୍ତେ ମାଣ୍ଡିଆରେ ଦୋସା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରନ୍ତୁ । ଏହା ଅତି ସ୍ବାଦିଷ୍ଟ ହେବା ସହ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟକର ହୋଇଥାଏ । ବିରି ଓ ମାଣ୍ଡିଆକୁ ପ୍ରଥମେ ଚାରି ଘଣ୍ଟା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବତୁରାଇ ରଖନ୍ତୁ । ଏହାପରେ ଅଲଗା ଅଲଗା ବାଟି ମିଶାଇ ଦିଅନ୍ତୁ । ସେଥିରେ ଲୁଣ ପକାଇ ସାରା ରାତି ରଖିଦିଅନ୍ତୁ । ପରଦିନ ସକାଳେ ସେଥିରେ ଅଳ୍ପ ପାଣି ମିଶାଇ ଉପଯୁକ୍ତ ଆଣ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ତେଲ ଦେଇ ପତଳା ପତଳା ଦୋସା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରନ୍ତୁ । ଏହାସହ ଆପଣଙ୍କ ପସନ୍ଦ ମୁତାବକ ମସଲା ଆଳୁରେ ଖାଇପାରିବେ ଏବଂ ଅନ୍ୟକୁ ଦେଇପାରିବେ ।  

ମାଣ୍ଡିଆ ହାଲୱା

ଶୀତଦିନେ ସକାଳ ହେଉ କି ସନ୍ଧ୍ୟା ଗରମ ଗରମ ହାଲୱା ଖାଇବାକୁ ଭଲ ଲାଗେ । ଆପଣ ସର୍ବଦା ସୁଜି ହାଲୱା ହିଁ ଖାଇଥିବେ । ହେଲେ ଏଥର ଘରେ ବନାନ୍ତୁ ମାଣ୍ଡିଆ ହାଲୱା । ଏଥିପାଇଁ ଏକ କଡ଼େଇରେ ଏକ କପ୍ ପାଣି ସହ କ୍ଷୀର, ତେଜପତ୍ର, ଗୁଜୁରାତି ଗୁଣ୍ଡ, ଗୁଡ଼ ଓ ମାଣ୍ଡିଆ ଚୂନ ପକାଇ କିଛି ସିଝାଇଦେବେ । ଆପଣ ଚାହିଁଲେ ଏଥିରେ ଏକ ଚାମଚ ଘିଅ କିମ୍ବା ଭଜା କାଜୁକୁ ପକାଇପାରିବେ । ଆପଣ କମ୍ ଉଷୁମ ଥିବା ବେଳେ ଏହାକୁ ଖାଇପାରିବେ । ଏହା ପିଲାଙ୍କ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ହିତକର ।

ମିଲେଟ୍ ଦ୍ବାରା କମ୍ ଖର୍ଚ୍ଚରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ସୁସ୍ବାଦୁ ଖାଦ୍ୟ ହୋଇପାରୁଛି । ଧୀରେଧୀରେ ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେବାରୁ ସମସ୍ତେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ରୋଗର ଶିକାର ହେଉଛନ୍ତି । ତେଣୁ ମିଲେଟ୍ ପରି ପୁଷ୍ଟିକର ତଥା ସୁସ୍ଥ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବା ପାଇଁ ଡାକ୍ତରମାନେ ଆଜିକାଲି ପରାମର୍ଶ ଦେଉଛନ୍ତି । ଏଥିପାଇଁ ମିଲେଟରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଖାଦ୍ୟକୁ କେବଳ ଆମ ରାଜ୍ୟ ନୁହେଁ ଅନ୍ୟ ରାଜ୍ୟ ତଥା ବିଦେଶରେ ମଧ୍ୟ ପସନ୍ଦ କରୁଛନ୍ତି । ଆପଣ ବି ଆପଣଙ୍କ ଦୈନନ୍ଦିନ ଭୋଜନରେ ମିଲେଟର ଯେକୌଣସି ଖାଦ୍ୟକୁ ସାମିଲ କରିପାରିବେ । ଏହିପରି ତଥ୍ୟ ଭିତ୍ତିକ କିମ୍ବା ଓଡ଼ିଶା ସହ ଜଡ଼ିତ ପରମ୍ପରା, ସଂସ୍କୃତି ଓ ପର୍ବପର୍ବାଣୀ ସମ୍ପର୍କରେ ଜାଣିବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ, ଆମ ‘ନିୟୁ ଦିଲ୍ଲୀ ଓଡ଼ିଆ ସମାଜ’ ୱେବସାଇଟକୁ ଭିଜିଟ୍ କରନ୍ତୁ ଏବଂ ନୂଆ ନୂଆ ବ୍ଲଗ୍ ପଢ଼ନ୍ତୁ ।  

Over the centuries Odisha has been home to a treasure of vibrant cultures, heritage, history, folk art, dance & music. Its culture is a classic representation of its incredible history and remarkable cultural diversity. Every festival and ritual of Odisha carries a beautiful history and Odias still observe all the traditions with great pomp and fervour.

When you open your Facebook on a Thursday during the Odia month of “Margasira” (Nov-Dec), your feed will be flooded by beautiful pictures of Jhoti/Chita and Odia women draped in pretty white-red or yellow-red sarees. This is in lieu of the ritual of Goddess Laxmi, Manabasa Gurubara Osa.

The Ritual and Puja Process

Married Odia women observe this annual ritual every Thursday in the Hindu month of Margasira. It is believed that during this month Maa Laxmi visits households that are clean and tidy. She takes away all the suffering and guides one on the path of fame and prosperity. The women wake up early and clean the house to welcome Goddess Laxmi into their homes. The cleaning symbolizes cleansing of minds and hearts specially in relation to discrimination and inequality.

The entrances and thresholds of every Odia home are beautifully decorated with murals or Jhoti made with a white rice paste. The jhoti is embellished by lotuses and little pairs of feet signifying the feet of Laxmi.  Odia women drape a red saree around a brass urn filled with freshly harvested paddy and worship Maa Laxmi. They start the worship by reading the Laxmi Purana. This tradition is practised with complete devotion and a variety of Satwik delicacies are made to offer to the goddess.

The diligent and dedicated Odia woman is still carrying on this ancient tradition till date. Be it a homemaker or an office-goer, she manages and organises her tasks perfectly to complete the puja before getting on with other tasks.

Story Behind the Ritual

Manabasa Gurubara is based on the ancient scripture of Laxmi Purana which was written by the great poet Balaram Das in the 15th century. The Purana says the untouchables were not allowed to worship in the temple in ancient times. One fine Thursday Maa Laxmi was strolling around her kingdom when she stumbled upon a neat and tidy home. Curiosity got the better of her and she decided to venture in. However it was the home of an untouchable named Shriya Chandaluni. Lord Balabhadra was displeased by Laxmi’s actions. He accused Maa Laxmi of tarnishing her dignity and asked Lord Jagannath not to let her in. Jagannath tried to convince his elder brother but Lord Balabhadra was adamant. Hearing the words used by him for her, Maa Laxmi felt extremely insulted and she decided to leave Srimandira. Before leaving the temple, Maa Laxmi accused the two brothers of being devoid of “Shree” or wealth and prosperity.

On the next day, the two brothers were dumbfounded when they woke up to a desolate Srimandira. The “Lords of the Universe” ventured onto the streets to beg and feed themselves. But whatever they touched vanished into thin air, and eventually they were labelled “Laxmi Drohi” by the townsfolk.

The two brothers, suffering from days of hunger and thirst finally arrived at Maa Laxmi’s new palace. Realizing their mistake Lord Jagannath tried to convince Shree Laxmi to return to her home, the Srimandira. She placed one condition for her return and Lord Jagannath happily agreed. Maa Laxmi had requested her husband to remove discrimination on the basis of caste among his devotees. And ever since casteism and discrimination have been looked down upon by the Jagannath culture.

This story is told for generations by mothers to daughters and daughters-in-law to teach them about inclusivity and self-empowerment while condemning casteism and discrimination. The Laxmi Purana is a tale of social equality and harmony and it has been read in Odia households for centuries now. The tale has also been represented in movies and TV series. The tale of Maa Laxmi and her struggle against a patriarchal society empowers her devotees and resists male hegemony.

To get a clear view of this ritual you can switch on the local Odia channel during Margasira month to watch the serial based on this subject or you can watch the famous multi-lingual movie Shri Jagannath.