ଆଜି ପବିତ୍ର ମହାବିଷୁବ ପଣା ସଂକ୍ରାନ୍ତି । ଓଡ଼ିଆ ପରମ୍ପରା ଓ ସଂସ୍କୃତିର ଏକ ଆନନ୍ଦ ଉଲ୍ଲାସର ଦିନ। ପଣା ସଂକ୍ରାନ୍ତି ଅବସରରେ ଆଜିଠାରୁ ନୂତନ ପଞ୍ଜିକା ଓଡ଼ିଶାରେ ଲାଗୁ ହେଉଥିବାରୁ ଏହାକୁ ଓଡ଼ିଆ ନବବର୍ଷ ଭାବେ ପାଳନ କରାଯାଉଛି। ଜ୍ୟୋତିଷ ଶାସ୍ତ୍ର ଅନୁସାରେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଓ ଚନ୍ଦ୍ରର ଗତିକୁ ନେଇ ମାସ ଓ ବର୍ଷ ଗଣନା କରାଯାଏ । ୧୨ଟି ରାଶିକୁ ନେଇ ୧୨ଟି ସଂକ୍ରାନ୍ତି ହୁଏ। ସେଥିମଧ୍ୟରୁ ବିଷୁବ ସଂକ୍ରାନ୍ତି ହେଉଛି ଶ୍ରେଷ୍ଠ। ବସନ୍ତର ଶେଷ ଏବଂ ଗ୍ରୀଷ୍ମର ଆରମ୍ଭ ରୂପେ ଏହି ଦିନଠାରୁ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ବିଷୁବରେଖା ଆଡ଼କୁ ଉତ୍ତରାୟଣ ଗତି ଆରମ୍ଭ ହୁଏ। ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କର ରୌଦ୍ରତାପର ପ୍ରଚଣ୍ଡ ପ୍ରଭାବକୁ ପ୍ରଶମିତ କରିବା ପାଇଁ ବୃନ୍ଦାବତୀ (ତୁଳସୀ)ଙ୍କ ଉପରେ ଛାମୁଡ଼ିଆ କରାହୁଏ । ଏକ ଛୋଟ କଳସୀରେ ପାଣି ରଖି ଚଉଁରା ଉପରେ ବାନ୍ଧି ଦିଆଯାଏ । କଳସୀର ପାଣି ଛୋଟ କଣାରୁ ଧୀରେ ଧୀରେ ଝରି ତୁଳସୀ ଗଛ ଉପରେ ପଡ଼େ। ତୁଳସୀ ନିଜେ ତ୍ରିତାପ ନାଶକାରୀ, ତେଣୁ ତୁଳସୀ ମୂଳରେ ପାଣି ଦେବା ହିନ୍ଦୁ ପରମ୍ପରା ଅନୁଯାୟୀ ଅତ୍ୟନ୍ତ ପୁଣ୍ୟକର୍ମ। ଏହି ମାଠିଆକୁ ବସୁନ୍ଧରା ଠେକି କୁହାଯାଏ।
ଆଜିର ଦିନକୁ ହନୁମାନ ଜୟନ୍ତୀ ଭାବରେ ମଧ୍ୟ ପାଳନ କରାଯାଏ । ହନୁମାନଙ୍କ ଉପାସନା ସହ ଭକ୍ତମାନେ ହନୁମାନ ଚାଳିଶା ପାଠକରନ୍ତି। ଆଜିର ଶୁଭ ଦିନରେ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ପଣା, ଛତୁଆ,ଦହି, ଗୁଡ଼, ନଡ଼ିଆ, କଦଳୀ ଆଦି ଭୋଗ ଲଗା ଯିବାର ପରମ୍ପରା ରହିଛି । ପୁରୀରେ ମଧ୍ୟ ମହାବିଷୁବ ସଂକ୍ରାନ୍ତି ଓ ହନୁମାନ ଜୟନ୍ତୀର ବିଶେଷ ମହତ୍ଵ ରହିଛି। ସହରରେ ପାରମ୍ପରିକ ଯାଗା ଆଖଡ଼ାରେ ହନୁମାନ ଇଷ୍ଟଦେବ ରୂପେ ପୂଜା ପାଉଥିବାରୁ ଏଠାରେ ହନୁମାନ ଜୟନ୍ତୀକୁ ବେଶ ଉତ୍ସାହର ସହ ପାଳନ କରାଯାଉଛି। । ଯାଗା ଆଖଡ଼ା ଗୁଡ଼ିକରେ କ୍ଷୀର, ଖୁଆ, ରାବିଡ଼ି ଓ ପଣା ସହ ଛତୁଆକୁ ଭୋଗ କରାଯାଇ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ବଣ୍ଟନ କରାଯାଏ। ବିଭିନ୍ନ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ବିଚାର କଲେ, ମହାବିଷୁବ ସଂକ୍ରାନ୍ତି ଆମର ଗୋଟିଏ ମହାନ ପର୍ବ ।
ଆଜି ପବିତ୍ର ମହାବିଷୁବ ପଣା ସଂକ୍ରାନ୍ତି । ଓଡ଼ିଆ ପରମ୍ପରା ଓ ସଂସ୍କୃତିର ଏକ ଆନନ୍ଦ ଉଲ୍ଲାସର ଦିନ। ପଣା ସଂକ୍ରାନ୍ତି ଅବସରରେ ଆଜିଠାରୁ ନୂତନ ପଞ୍ଜିକା ଓଡ଼ିଶାରେ ଲାଗୁ ହେଉଥିବାରୁ ଏହାକୁ ଓଡ଼ିଆ ନବବର୍ଷ ଭାବେ ପାଳନ କରାଯାଉଛି। ଜ୍ୟୋତିଷ ଶାସ୍ତ୍ର ଅନୁସାରେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଓ ଚନ୍ଦ୍ରର ଗତିକୁ ନେଇ ମାସ ଓ ବର୍ଷ ଗଣନା କରାଯାଏ । ୧୨ଟି ରାଶିକୁ ନେଇ ୧୨ଟି ସଂକ୍ରାନ୍ତି ହୁଏ। ସେଥିମଧ୍ୟରୁ ବିଷୁବ ସଂକ୍ରାନ୍ତି ହେଉଛି ଶ୍ରେଷ୍ଠ। ବସନ୍ତର ଶେଷ ଏବଂ ଗ୍ରୀଷ୍ମର ଆରମ୍ଭ ରୂପେ ଏହି ଦିନଠାରୁ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ବିଷୁବରେଖା ଆଡ଼କୁ ଉତ୍ତରାୟଣ ଗତି ଆରମ୍ଭ ହୁଏ। ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କର ରୌଦ୍ରତାପର ପ୍ରଚଣ୍ଡ ପ୍ରଭାବକୁ ପ୍ରଶମିତ କରିବା ପାଇଁ ବୃନ୍ଦାବତୀ (ତୁଳସୀ)ଙ୍କ ଉପରେ ଛାମୁଡ଼ିଆ କରାହୁଏ । ଏକ ଛୋଟ କଳସୀରେ ପାଣି ରଖି ଚଉଁରା ଉପରେ ବାନ୍ଧି ଦିଆଯାଏ । କଳସୀର ପାଣି ଛୋଟ କଣାରୁ ଧୀରେ ଧୀରେ ଝରି ତୁଳସୀ ଗଛ ଉପରେ ପଡ଼େ। ତୁଳସୀ ନିଜେ ତ୍ରିତାପ ନାଶକାରୀ, ତେଣୁ ତୁଳସୀ ମୂଳରେ ପାଣି ଦେବା ହିନ୍ଦୁ ପରମ୍ପରା ଅନୁଯାୟୀ ଅତ୍ୟନ୍ତ ପୁଣ୍ୟକର୍ମ। ଏହି ମାଠିଆକୁ ବସୁନ୍ଧରା ଠେକି କୁହାଯାଏ।
ଆଜିର ଦିନକୁ ହନୁମାନ ଜୟନ୍ତୀ ଭାବରେ ମଧ୍ୟ ପାଳନ କରାଯାଏ । ହନୁମାନଙ୍କ ଉପାସନା ସହ ଭକ୍ତମାନେ ହନୁମାନ ଚାଳିଶା ପାଠକରନ୍ତି। ଆଜିର ଶୁଭ ଦିନରେ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ପଣା, ଛତୁଆ,ଦହି, ଗୁଡ଼, ନଡ଼ିଆ, କଦଳୀ ଆଦି ଭୋଗ ଲଗା ଯିବାର ପରମ୍ପରା ରହିଛି । ପୁରୀରେ ମଧ୍ୟ ମହାବିଷୁବ ସଂକ୍ରାନ୍ତି ଓ ହନୁମାନ ଜୟନ୍ତୀର ବିଶେଷ ମହତ୍ଵ ରହିଛି। ସହରରେ ପାରମ୍ପରିକ ଯାଗା ଆଖଡ଼ାରେ ହନୁମାନ ଇଷ୍ଟଦେବ ରୂପେ ପୂଜା ପାଉଥିବାରୁ ଏଠାରେ ହନୁମାନ ଜୟନ୍ତୀକୁ ବେଶ ଉତ୍ସାହର ସହ ପାଳନ କରାଯାଉଛି। । ଯାଗା ଆଖଡ଼ା ଗୁଡ଼ିକରେ କ୍ଷୀର, ଖୁଆ, ରାବିଡ଼ି ଓ ପଣା ସହ ଛତୁଆକୁ ଭୋଗ କରାଯାଇ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ବଣ୍ଟନ କରାଯାଏ। ବିଭିନ୍ନ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ବିଚାର କଲେ, ମହାବିଷୁବ ସଂକ୍ରାନ୍ତି ଆମର ଗୋଟିଏ ମହାନ ପର୍ବ ।